ساوالان پورت : بیرینجی بؤلوم
جینسیتین و میللتین قورامساللاشدیریلماسی
بو کیتاب، جینسیت ایلیشکیلریو بو ایلیشکیلرین اولوسال پروژه و پروسه لري ائتگیله مه و بونلاردان ائتگیلنمه بیچیملریحاقیندا‌دیر.
جینسیتین و میللتین قورامساللاشدیریلماسی
بو کیتاب، جینسیت ایلیشکیلریو بو ایلیشکیلرین اولوسال پروژه و پروسه لري ائتگیله مه و بونلاردان ائتگیلنمه بیچیملریحاقیندا‌دیر.
كيتابين بحث ائتدييي قونونون اوداق (مركز) نؤقطه سی،قادینلارین قونومو و قونوملاندیریلیش‌لاری‌دیر. آنجاق كيتاب بنزر شکیلده أرککلر و أرکک‌لیک قونوسونا دا اوداقلانماقدا‌دیر. یازارا گؤره قادینلیق ایلیشکی سل بیر کاتئگوری‌دیر و بئله سينه دوشونوب، اينجه لنمه لي دير. آيريجا كيتابين تمل ايدعالاريندانبيريسي، اولوس اولوشومونون گئنللیکله اؤزونه اؤزل “ارکک‌لیک” و “قادینلیق” آنلاييشلاريواردیر. بو درگي نين هر ساييسيندا بير بؤلومون چئويريسي و اؤزه تي تقديم اولاجاق.
میللت و میللیتچی‌لیک قونوسونداکی هژمونیک قورام‌لارین (تئوري) چوخو، جینسیت ایلیشکیلرینی قونویلا ایلگی‌لی یوخموش كيمی ایهمال ائتمیشدیر. آما ديویس-ه گؤره، میللتلری، بیولوژیك، کولتورل و سئمبولیک اولاراق یئنی‌دن چيخاران، بوروکراسی و ائنتئلیژئنسیا دئيیل، قادین‌دیر! ائله سه، نييه قادینلار میللیتچی‌لیک فئنومئنی‌نین چئشیت‌لی قورامساللاشدیریلماسیندا گئنئللیک له “گیزلنمیشدیر”.
پاتئمان (1988) بو سوالي جاوابلاماق اوچون توپلومسال سؤزلشمه (قرارداد اجتماعي) حاققینداکی کلاسیک تئوریلری آراشديرميشدير. بو تئوریلر سیویل توپلومو "قاموسال و اؤزل آلانلارا" (عرصه ي خصوصي و عرصه عمومي) بؤلموشدور. قادینلار و عائيله، سیاسی باخيمدان اؤنم‌سیز اولدوغو دوشونولن، اؤزل آلانا یئرلشمیشدیر. میللیتچی‌لیک و میللتلر گئنللیک له قاموسال سیاست آلانی‌نین بیر پارچاسی اولاراق تارتيشيلديغي اوچون، قادینلارین بو آلان‌دان دیشلانماسی، بو تارتیشما‌دان دیشلانما‌لارینی دا اؤزو له گتیرمیشدیر.
ربكا گرانت (1991) ده قادینلارین نييه سیاسی آلانین دیشیندا (خاريجينده) توتولدوق‌لاری قونوسونو بئله جاواب‌لار:
هابز و روسو-نون قورولوش تئوریلری‌نین، تخيلي دوغال دوزندن (نظم طبيعي)، دوزن‌لی توپلوما كئچیشی – مونحصيرا هر ایکیسینده ده دوغال ارککلر اؤزللیکلری اولدوغونو وارسایدیق‌لاری- ارکيین سالدیرقان (مهاجم) دوغاسی (هابز) و ارکيین عاقیل توتومو باخيميندا‌ن (روسو) بتیمله دیکله رینی قارشييا قويماقدادير. قادینلار بو سورجین (پروسه) پارچاسی دئيیل. بونا گؤره ده قادینلار توپلومسال‌دان دیشلانمیش (خاريج لنميش) و “دوغال”آ یاخین قالمیش لار. داها سونراکی تئوریلر بو وارساییم‌لاری (فرضيه لري) اولدوغو كيمی قبول ائتمیشدیر.
بابیلار (1990)، چاتئرجي (1990) و موسه (1985)، جینسیت-کور و میللتچی‌لیک قورامسال لاشديرمالارينا ديقتی چکن ايستثنا‌لاری مئیدانا گتیررلر. بونلارين آنلاییش‌لاری، بو آلاندا چالیشان کیچیک اما گئتدیکجه سایی آرتان بیر قروپ فئمینیست آكادئميسين ائتكيلنمه كده و بونلار طرفین‌دن بسلنمک ده‌دیر (مسئلن، جاياواردنا، 1986؛ کاندیوتی، 1991؛ پارکئر،1992؛ پاتئمان، 1988؛ یووال-ديویس، 1980؛ 1993؛ یووال-ديویس و آنتیاس، 1989). یئنه ده اكسفورد اونیوئرسیتسی پرئسدن چیخان و جان هوچينسون ایله آنتونی د. اسمیت طرفین‌دن ییغیلان ناسیونالیسم (میللیتچی‌لیک) آنتولوژيسينده (1994) ائديتورلارین میللیتچی‌لیک و جینسیت علاقه‌لرینه باغلی تک کئچیده "میلللیتچیلیغین سونراسی" باشلیق‌لی سون بؤلؤم ده یئر وئرمه‌لری‌نین بیر گؤستریجی اولدوغونو دوشونورم. Woman-Nation-State(قادین- میللت- دؤولت) (یووال ديویس و آنتیاس، 1986) کیتابی‌نین گیریش بؤلؤمؤن ده آلینان بو کئچیدی بو سؤزلرله تقديم ائدیرلر:
"قادینلارین میللتین كولتورل و بیولوژیک یئنی‌دن اؤره تيجيلری و میللی دیرلرین داشییجی‌لاری اولاراق میللی آلانا گیریشی، ائتنيسيته‌نین و میللتین ايچريك و سينيرلاريني دا یئنی‌دن تانيملاميشدير. "
آنجاق البته قادینلار میللی ساحه‌یه یئنی "گیرمه میش‌دیر"، بو آلانین اینشاسی‌نین و یئنی‌دن اؤره تيمينين مرکزینده هر واخت اورادا ایدیلر! بونونلا بیرلیکده، میللت و میللتچی‌لییه دایر آنالیتيك ایفاده‌لره قادینلارین آچیقجا داخیل ائدیلمه‌سی چوخ یئنی و قیسمی بیر چابادير.
بو کیتابین آماجي، جینسیت و میللت قونوسونداکی سؤيلملرين (گفتمان) کسیشمه مئیللرینی و بونلارین بیر- بیرلری طرفین‌دن حاضيرلانما بيچيملرینی بحث ائتمه يه و آراشدیرماغا يؤنه ليك بیر چرچیوه سونماقدا‌دیر. آنجاق بو ایشه گیریشمه‌دن اؤنجه، هر ایکی سؤيلمين آیری-آیری اله آلینماسی لازیم‌دیر. جینسیت اوزرینه تارتيشمالارين اوداقي، قادین کاتئگوريسينین یانیندا، جینسیت (sex) و توپلومسال جینسیت (gender) آنلاییش لاری آراسینداکی ايليشكيلري اوزرینه قورامسال بحثلر مئیدانا گتیرمکده‌دیر.
بو بحثلرين آنلاشيلماسي، قادین و اركك آراسینداکی ايليشكيلرين، چئشيتلي میللیتچی پروژه لرینی و سورچلريني ائتگيله مه و بونلاردان ائتگيلنمه بيچيملرينین یانیندا، دیشی‌لیک (مادينگي) و أريلليك (نرينگي) آنلاییش‌لاری‌نین میللیتچی‌لیک سؤيلملرينده حاضيرلانما بيچيملرينين آراشدیرماسینا يونه ليك چابالار اوچون چوخ اؤنملي‌دیر.
میللیتچی‌لیک پروژه لر، کیتابدا “اولوس – دؤولتلردن” کئسین بیر شکیلده آیریلمیشدیر. میللتلرین سینیرلاری گئرچک ده “اولوس – دؤولت” قاورامییلا اؤست اؤسته دؤشمه ديييندن، “میللت اویه لیغی”نین (عضولويو) آلت، اوست، دؤولت لر آراسی/سونراسی بیچیمینده اولابیله جه يی وورغولانماقدا‌دیر.
قادین و توپلومسال جینسیت ایلیشکیلرینی آراشديرماق
فئمینیست ادبياتي اوچ تمل سوالا ساده لشديريله بیلر:
1. قادینلار نييه/نئجه باسکی آلتیندا‌ديرلار؟ قادین و اركك آراسینداکی اقتدار فرقلی‌لیک‌لرینی بليرله ين دؤزنله ييجي قانونلار تاپیلماغا چالیشیلیر. کیمی‌لری‌نین بیولوژیك/توپلومسال جینسیت سیستئمی (روبین، 1975) و یا توپلومسال جینسیت رئژیملری (كانل، 1987)دئدیغی آتاأرکللیغه باغلی قوراملار (Eisenstein, 1979; Walby, 1990 ), باشین‌دان بری فئمینیست قورامين مرکزینده یئر آلمیش‌دیر. ايجتيماعي ساحه‌لرین قاموسال/اؤزل آلانلار و یا دوغا / اويگارليك (طبيعت/ تمدن) شکلینده ایکی‌لی قارشيدليغا دايالي کورگولانیش‌لاری بو آنالیزلرین تملینی اولوشدورموشدور.
2. بو سورو، قادین ارکک آراسینداکی فرقلیلیك‌لارین اونتولوژیک تملیي له ایلگی‌لی‌دیر: بو فرقلیلیكلر بیولوژیك اولاراق، سوسیولوژیک اولاراق ویا هر ایکی‌سی‌نین بیرلشمه سي ایله می بلیر له نير؟
3. بو سورو، اركن دؤنم فئمینیست ادبياتين ائتنوسانتریک و باتی مرکزجی اولان ساده لشدیرمه جی پئرسپئکتیولرینه دویولان تئپگیدن دوغولموشدور. سورون، قادینلار آراسینداکی و ارککلر آراسینداکی فرقلیلیكلر و بو فرقلیلیكلرین، توپلومسال جینسیت ایلیشکیلری‌نین گئنللشدیریلمیش تانیملاما‌لاری اؤزه رینده کی ائتگیسی له ایلگی‌لی‌دیر. بو سورونلا ایلک دفعه قارا دري و ائتنیک آزليغا منسوب قادینلار اوغراشمیشدیر.
قادینلارا یاپیلان باسکییا ایلیشکین آچیخلامانین بؤيوک بیر قیسمی، قادینلارین ارککلردن فرقلی بیر توپلومسال آلانا یئرلشدیریلمه لری له ایلگی‌لی‌دیر. قاموسال/اؤزل و دوغال/مدني آلان آیریمی بو نؤعدن ایکی‌لی آیریم‌لاردیر. بو بؤلونمه لر قادینلاری حاقلاردان دیشلاماق اوچون ايستيفاده ائديلر.
اؤزل/قاموسال دیکوتومی‌سی (دوگانگي)، فئمینیست ادبیات دا داخیل اولماق اؤزه ره بوتون توپلومسال بيليم ادبیاتیندا قادینین اركيين ضيد قوطبونه یئرلشدیریلدیگی دیکوتومیلردن بیری‌دیر. بیر باشقا دیکوتومی ایسه، دوغال/اويگارليك آیريمي دیر. قادینلارین طبیعت ایله قایناشدیریلماسی، یالنیز مدنی قامو سیاسی آلانيندان خاریجلنمه‌لری‌نین سببی دئییل، عینی زاماندا دا بوتون كؤلتؤرلرده قادینلارا توپلومسال اولاراق ارككلردن داها آز ده یر وئریلمه‌سی‌نین ده بیر شرحی اولاراق دوشونولمکده‌دیر. سیمون ده بووار، بونو ایره‌لی سورمکده‌دیر:
"اینسانین حیوان‌دان داها اوست بیر قونوما (موقعيت) یوکسلدیلمه‌سی‌نین سببی حیات وئرمه‌سی دئییل، حیاتی ریسکه آتماسی‌دیر: بو یوزده‌ن اینسانلیقدا، دوغوران دئییل ده، اؤلدورن جینسیته اوستونلوک وئریلمیش‌دیر."
شري اورتنئر (1974)، داها گئنل بیر شکیلده قادینلارین "دوغا" ایله ارككلرینسه "كولتور" ایله قایناشدیریلماغا مئیل‌لی اولدوق‌لارینی ايدعا ائتمکده‌دیر. بونون سببی، اوشاق بؤیودرکن قادینلارین یئنی "شئیلری" طبیعی اولاراق یاراتماسی و ارككلرين مدنی اولاراق یاراتماقدا آزاد اولما‌لاری و یا بونا چتین‌لیک چكمه‌لری‌دیر. بونون سونوجو، قادینلاری داها چوخ ائو و اطرافيله محدودلاش‌دیریلا‌راق، "سوسياللشمه اؤنجه سي" (pre-social) وارلیق‌لار اولان اوشاق‌لاری یئتیشدیرمه‌لری‌دیر. بوتون كولتورلر طبیعتی كنترل و یا چئویرمه مقصدینده اولدوقلاریندان، اینسان‌لار هر یئرده اؤز كولتورل محصول‌لارینی فیزیکی دونیانین اوزه رینده توتدوق‌لاری اوچون، قادینلار آشاغی سیمبولیک بیر دورومدا قالمیش‌دیر. گوداله-دن (Goodale)سونرا، هئنریيتا مور، قادينلارين عادت دؤنمده‌کی و یا اوشاق دوغدوق‌دان سونراکی قاناما‌لاری اسناسیندا چوخونلوقلا "چیرک له دن اولاراق" گؤرولدوك لری اوچون قادینلاری سیمبولیک ده یر ایتگی‌سینی و طبيعته باغلانما‌لارینی گوجلن‌دیرن بیر آنلاییش اولاراق "چیرک‌لی‌لیک" آنلاییشینی أكله مكده‌دیر. بونونلا بیرلیکده، قادینلاری قونوملارينا باغلی گئنللشديريلميش بو تیپ آنلاییش‌لارین اورتایا چیخارا بیله جه یی پروبلئم‌لره ده ایشاره ائتمکده‌دیر.
بو جؤر گئنلله مه لر فرقلی توپلوم‌لارین چئشیتلیلیینی هوموژن لشدیرمک ده و اؤنمسیزلئشدیرمک ده‌دیر. یازار آتاارکیل‌لیک قاورامینی، کاپیتالیزم و عيرقچیلیک كيمی دیگر توپلومسال سیستئم نؤعلاريندان باغیم‌سیز، آیری بیر توپلومسال سیستئم اولاراق قبول ائتمه دیینی ايفاده ائدر و قادینلارین ازیلیشی‌نین، ایقتيدارین و مادی قایناقلارین توپلومداکی داغیلیمییلا ایلگی‌لی ایلشکیلره مخصوص و اونلارا باغلانتی‌لی اولدوغونو ايدعا ائدير.
قادینلار بیربیریندن فرقلییسه اگر، بیرچوخ پست مدرنیست فئمینیست، او زامان “قادینلار” قاورامی‌نین نه درجه آنلام‌لی اولدوغونو سوروشماقدادير.
قادینلارین آراسینداکی أن اؤنم‌لی فرقلیليک‌لردن بیری، اونلارین ائتنیک و میللی توپلولوق‌لار منسوبیت لری‌دیر. قادینلار آراسیندا ديگر فرقلیلیک‌لر كيمی، فرقلی توپلولوق‌لارا منسوبيت لری ده تحكم یاپی‌لاری (ساختار) ایچینده و دیگر توپلومسال ایلشکیلرله أکلنمیش شکیلده آنلاشیلما‌لی‌دیر.
بونا گؤره اصل قونو، هم فرقلی توپلومسال قونوملانما‌لار ایچینده کی قادینلارین اورتاق یان‌لاری، هم ده قادینلار آراسیندا ذاتا وار اولان فرقلیلیک‌لر سؤزقونوسو ائدیلمه لی‌دیر.
میللتلرین و دؤولتلرین قورامساللاشدیریلماسی
دؤولت، “میللت” و “سیویل توپلوم”دان آیری بیر آلان اولاراق قورومساللاشیر. دؤولت، فرقلی قورامسال پئرسپئکتیولردن، فرقلی یول‌لاردان اینجه لنمیشدیر. بیر پئرسپئکتیو ده دؤولت و توپلوم آراسیندا ایلیشکی، دؤولت هر شئيی قاپسایان وارلیق اولماسا دا، داها هئتئروژن حاله گئلمکده دیر. “توپلومسال سؤزلشمه” قورام‌لاری ایسه سیویل توپلومو، قاموسال و اؤزل آلانلارا بؤلمکده‌دیر. قادین و عائيله پولیتیک اولاراق حيساب ائديلمه ين اؤزل آلانا یئرلشدیریلمیشدیر. میللیتچی‌لیک و میللتلر گئنللیک له قاموسال سیاسی آلانین بیر پارچاسی اولاراق تارتیشیلدیقلاریندان، قادینلارین بو آلان‌دان دیشلانما‌لاری، بو سؤیلمدن ده دیشلانما‌لارینی اؤزو له گتیرمیشدیر.
میللت قورامی
ایلکه سلجی (ازلي انگاري) قورام: میللتین دوغاللاشدیریلمیش سیمگه سینه دایانماقدا‌دیر. بو قوراما گؤره، میللتلر ابدی و ائورنسل (جهاني) اولماقلا قالماییب، عائيله و قوهوملوق ایلیشکیلری‌نین دوغال بیر داواميني دا اولوشدورماقداديرلار (مئيدانا گتيرمك ده دير لر). بو کورگولارداکی عائيله و قوهوملولوق واحيدلری، ارککلرین “قادین و اوشاقلاري” قورودوغو (حيمايت ائتديي)، دوغال جینسل ایش بؤلومونه دایانماقدادير.
مدرن قورام: میللتلر ابدی و ائورنسل بیر فاكت اولماییب، مدرن‌دیر و آوروپا تاریخینده کی بللی گلیشمه لرین بیر سونوجودور.
میللتین بیر چوخ تانیتیمی واردیر. گرئنفلد، بو ايدعادا وار:
اورتاق اؤلکه و یا اورتاق دیل، دؤولت و یا پایلاشیلان گلنه کلر، تاریخ و یا نيژاد – بو ایلیشکیلرین هئچ بیری قاچینیلماز دئيیل... میللی کیملیک، تمل اؤزللیييی “میللت” اولاراق تانیم‌لانان بیر “خالق”ین منسوبو اولماقدان قایناق‌لانان بیر کیملیک دیر.
چوخو قورام‌لاردا اسكيك اولان شئی، اوتتو باوئر-ین وورغولادیغی، میللتلرین قورولماسیندا حياتی اؤنمه صاحيب “اورتاق قدر” خوصوصودور.
جینسیت و میللت کیتابیندا توپلومسال جینسیت ایلیشکیلری له ایلیشکیلندیریله جه ک اولان میللیتچی‌لیک پروژه لری‌نین تمل بیر اؤلچوسو، خلقلرین و یا عيرق‌لارین اؤزل کؤکنی اطرافیندا قورولان اؤلچودور (Folk Nation). اورتاق کؤکن و یا پایلاشیلان قان/گئن میتی، میللتین أن دیشلاییجی/هوموژن بیچیملرینی قورما أیيلیمینده‌دیر.
میللیتچی پروژه لرین بیر باشقا تمل اؤلچوسو ده، دیل و/و یا دین و/و یا باشقا گلنه ک و گؤره نک لر طرفيندن تأمين ائديلن سمبولیک میراثین، میللتین “اؤزو” اولاراق قورولدوغو کولتور اؤلچوسودور (Culture Nation).
میللیتچی پروژه لری‌نین وطنداشليق اؤلچوسو، میللتین سینیرلارینی بلیرله یه ن وطنداشليغا اوداقلانماقدا و بئله جه اونو دؤولت ائگئمئنلیيی (حاكيملي يي) و بللی بیر تورپاغا باغلیلیق ایله دوغرودان ایلیشکیلندیرمکده‌دیر (State Nation).
قایناق: گونئی آذربایجان فمینیزم آراشدیرما مرکزی، قادین باخیشی درگیسی، 1 جی سایی
http://azerfem.blogfa.com/post/3
یازار: نیرا یووال ديویس (Nira Yuval – Davis)
جینسیت و میللت (Gender and Nation) - چئویرن: اؤزگور
میللت و میللیتچی‌لیک قونوسونداکی هژمونیک قورام‌لارین (تئوري) چوخو، جینسیت ایلیشکیلرینی قونویلا ایلگی‌لی یوخموش كيمی ایهمال ائتمیشدیر. آما ديویس-ه گؤره، میللتلری، بیولوژیك، کولتورل و سئمبولیک اولاراق یئنی‌دن چيخاران، بوروکراسی و ائنتئلیژئنسیا دئيیل، قادین‌دیر! ائله سه، نييه قادینلار میللیتچی‌لیک فئنومئنی‌نین چئشیت‌لی قورامساللاشدیریلماسیندا گئنئللیک له “گیزلنمیشدیر”.
پاتئمان (1988) بو سوالي جاوابلاماق اوچون توپلومسال سؤزلشمه (قرارداد اجتماعي) حاققینداکی کلاسیک تئوریلری آراشديرميشدير. بو تئوریلر سیویل توپلومو "قاموسال و اؤزل آلانلارا" (عرصه ي خصوصي و عرصه عمومي) بؤلموشدور. قادینلار و عائيله، سیاسی باخيمدان اؤنم‌سیز اولدوغو دوشونولن، اؤزل آلانا یئرلشمیشدیر. میللیتچی‌لیک و میللتلر گئنللیک له قاموسال سیاست آلانی‌نین بیر پارچاسی اولاراق تارتيشيلديغي اوچون، قادینلارین بو آلان‌دان دیشلانماسی، بو تارتیشما‌دان دیشلانما‌لارینی دا اؤزو له گتیرمیشدیر.
ربكا گرانت (1991) ده قادینلارین نييه سیاسی آلانین دیشیندا (خاريجينده) توتولدوق‌لاری قونوسونو بئله جاواب‌لار:
هابز و روسو-نون قورولوش تئوریلری‌نین، تخيلي دوغال دوزندن (نظم طبيعي)، دوزن‌لی توپلوما كئچیشی – مونحصيرا هر ایکیسینده ده دوغال ارککلر اؤزللیکلری اولدوغونو وارسایدیق‌لاری- ارکيین سالدیرقان (مهاجم) دوغاسی (هابز) و ارکيین عاقیل توتومو باخيميندا‌ن (روسو) بتیمله دیکله رینی قارشييا قويماقدادير. قادینلار بو سورجین (پروسه) پارچاسی دئيیل. بونا گؤره ده قادینلار توپلومسال‌دان دیشلانمیش (خاريج لنميش) و “دوغال”آ یاخین قالمیش لار. داها سونراکی تئوریلر بو وارساییم‌لاری (فرضيه لري) اولدوغو كيمی قبول ائتمیشدیر.
بابیلار (1990)، چاتئرجي (1990) و موسه (1985)، جینسیت-کور و میللتچی‌لیک قورامسال لاشديرمالارينا ديقتی چکن ايستثنا‌لاری مئیدانا گتیررلر. بونلارين آنلاییش‌لاری، بو آلاندا چالیشان کیچیک اما گئتدیکجه سایی آرتان بیر قروپ فئمینیست آكادئميسين ائتكيلنمه كده و بونلار طرفین‌دن بسلنمک ده‌دیر (مسئلن، جاياواردنا، 1986؛ کاندیوتی، 1991؛ پارکئر،1992؛ پاتئمان، 1988؛ یووال-ديویس، 1980؛ 1993؛ یووال-ديویس و آنتیاس، 1989). یئنه ده اكسفورد اونیوئرسیتسی پرئسدن چیخان و جان هوچينسون ایله آنتونی د. اسمیت طرفین‌دن ییغیلان ناسیونالیسم (میللیتچی‌لیک) آنتولوژيسينده (1994) ائديتورلارین میللیتچی‌لیک و جینسیت علاقه‌لرینه باغلی تک کئچیده "میلللیتچیلیغین سونراسی" باشلیق‌لی سون بؤلؤم ده یئر وئرمه‌لری‌نین بیر گؤستریجی اولدوغونو دوشونورم. Woman-Nation-State(قادین- میللت- دؤولت) (یووال ديویس و آنتیاس، 1986) کیتابی‌نین گیریش بؤلؤمؤن ده آلینان بو کئچیدی بو سؤزلرله تقديم ائدیرلر:
"قادینلارین میللتین كولتورل و بیولوژیک یئنی‌دن اؤره تيجيلری و میللی دیرلرین داشییجی‌لاری اولاراق میللی آلانا گیریشی، ائتنيسيته‌نین و میللتین ايچريك و سينيرلاريني دا یئنی‌دن تانيملاميشدير. "
آنجاق البته قادینلار میللی ساحه‌یه یئنی "گیرمه میش‌دیر"، بو آلانین اینشاسی‌نین و یئنی‌دن اؤره تيمينين مرکزینده هر واخت اورادا ایدیلر! بونونلا بیرلیکده، میللت و میللتچی‌لییه دایر آنالیتيك ایفاده‌لره قادینلارین آچیقجا داخیل ائدیلمه‌سی چوخ یئنی و قیسمی بیر چابادير.
بو کیتابین آماجي، جینسیت و میللت قونوسونداکی سؤيلملرين (گفتمان) کسیشمه مئیللرینی و بونلارین بیر- بیرلری طرفین‌دن حاضيرلانما بيچيملرینی بحث ائتمه يه و آراشدیرماغا يؤنه ليك بیر چرچیوه سونماقدا‌دیر. آنجاق بو ایشه گیریشمه‌دن اؤنجه، هر ایکی سؤيلمين آیری-آیری اله آلینماسی لازیم‌دیر. جینسیت اوزرینه تارتيشمالارين اوداقي، قادین کاتئگوريسينین یانیندا، جینسیت (sex) و توپلومسال جینسیت (gender) آنلاییش لاری آراسینداکی ايليشكيلري اوزرینه قورامسال بحثلر مئیدانا گتیرمکده‌دیر.
بو بحثلرين آنلاشيلماسي، قادین و اركك آراسینداکی ايليشكيلرين، چئشيتلي میللیتچی پروژه لرینی و سورچلريني ائتگيله مه و بونلاردان ائتگيلنمه بيچيملرينین یانیندا، دیشی‌لیک (مادينگي) و أريلليك (نرينگي) آنلاییش‌لاری‌نین میللیتچی‌لیک سؤيلملرينده حاضيرلانما بيچيملرينين آراشدیرماسینا يونه ليك چابالار اوچون چوخ اؤنملي‌دیر.
میللیتچی‌لیک پروژه لر، کیتابدا “اولوس – دؤولتلردن” کئسین بیر شکیلده آیریلمیشدیر. میللتلرین سینیرلاری گئرچک ده “اولوس – دؤولت” قاورامییلا اؤست اؤسته دؤشمه ديييندن، “میللت اویه لیغی”نین (عضولويو) آلت، اوست، دؤولت لر آراسی/سونراسی بیچیمینده اولابیله جه يی وورغولانماقدا‌دیر.
قادین و توپلومسال جینسیت ایلیشکیلرینی آراشديرماق
فئمینیست ادبياتي اوچ تمل سوالا ساده لشديريله بیلر:
1. قادینلار نييه/نئجه باسکی آلتیندا‌ديرلار؟ قادین و اركك آراسینداکی اقتدار فرقلی‌لیک‌لرینی بليرله ين دؤزنله ييجي قانونلار تاپیلماغا چالیشیلیر. کیمی‌لری‌نین بیولوژیك/توپلومسال جینسیت سیستئمی (روبین، 1975) و یا توپلومسال جینسیت رئژیملری (كانل، 1987)دئدیغی آتاأرکللیغه باغلی قوراملار (Eisenstein, 1979; Walby, 1990 ), باشین‌دان بری فئمینیست قورامين مرکزینده یئر آلمیش‌دیر. ايجتيماعي ساحه‌لرین قاموسال/اؤزل آلانلار و یا دوغا / اويگارليك (طبيعت/ تمدن) شکلینده ایکی‌لی قارشيدليغا دايالي کورگولانیش‌لاری بو آنالیزلرین تملینی اولوشدورموشدور.
2. بو سورو، قادین ارکک آراسینداکی فرقلیلیك‌لارین اونتولوژیک تملیي له ایلگی‌لی‌دیر: بو فرقلیلیكلر بیولوژیك اولاراق، سوسیولوژیک اولاراق ویا هر ایکی‌سی‌نین بیرلشمه سي ایله می بلیر له نير؟
3. بو سورو، اركن دؤنم فئمینیست ادبياتين ائتنوسانتریک و باتی مرکزجی اولان ساده لشدیرمه جی پئرسپئکتیولرینه دویولان تئپگیدن دوغولموشدور. سورون، قادینلار آراسینداکی و ارککلر آراسینداکی فرقلیلیكلر و بو فرقلیلیكلرین، توپلومسال جینسیت ایلیشکیلری‌نین گئنللشدیریلمیش تانیملاما‌لاری اؤزه رینده کی ائتگیسی له ایلگی‌لی‌دیر. بو سورونلا ایلک دفعه قارا دري و ائتنیک آزليغا منسوب قادینلار اوغراشمیشدیر.
قادینلارا یاپیلان باسکییا ایلیشکین آچیخلامانین بؤيوک بیر قیسمی، قادینلارین ارککلردن فرقلی بیر توپلومسال آلانا یئرلشدیریلمه لری له ایلگی‌لی‌دیر. قاموسال/اؤزل و دوغال/مدني آلان آیریمی بو نؤعدن ایکی‌لی آیریم‌لاردیر. بو بؤلونمه لر قادینلاری حاقلاردان دیشلاماق اوچون ايستيفاده ائديلر.
اؤزل/قاموسال دیکوتومی‌سی (دوگانگي)، فئمینیست ادبیات دا داخیل اولماق اؤزه ره بوتون توپلومسال بيليم ادبیاتیندا قادینین اركيين ضيد قوطبونه یئرلشدیریلدیگی دیکوتومیلردن بیری‌دیر. بیر باشقا دیکوتومی ایسه، دوغال/اويگارليك آیريمي دیر. قادینلارین طبیعت ایله قایناشدیریلماسی، یالنیز مدنی قامو سیاسی آلانيندان خاریجلنمه‌لری‌نین سببی دئییل، عینی زاماندا دا بوتون كؤلتؤرلرده قادینلارا توپلومسال اولاراق ارككلردن داها آز ده یر وئریلمه‌سی‌نین ده بیر شرحی اولاراق دوشونولمکده‌دیر. سیمون ده بووار، بونو ایره‌لی سورمکده‌دیر:
"اینسانین حیوان‌دان داها اوست بیر قونوما (موقعيت) یوکسلدیلمه‌سی‌نین سببی حیات وئرمه‌سی دئییل، حیاتی ریسکه آتماسی‌دیر: بو یوزده‌ن اینسانلیقدا، دوغوران دئییل ده، اؤلدورن جینسیته اوستونلوک وئریلمیش‌دیر."
شري اورتنئر (1974)، داها گئنل بیر شکیلده قادینلارین "دوغا" ایله ارككلرینسه "كولتور" ایله قایناشدیریلماغا مئیل‌لی اولدوق‌لارینی ايدعا ائتمکده‌دیر. بونون سببی، اوشاق بؤیودرکن قادینلارین یئنی "شئیلری" طبیعی اولاراق یاراتماسی و ارككلرين مدنی اولاراق یاراتماقدا آزاد اولما‌لاری و یا بونا چتین‌لیک چكمه‌لری‌دیر. بونون سونوجو، قادینلاری داها چوخ ائو و اطرافيله محدودلاش‌دیریلا‌راق، "سوسياللشمه اؤنجه سي" (pre-social) وارلیق‌لار اولان اوشاق‌لاری یئتیشدیرمه‌لری‌دیر. بوتون كولتورلر طبیعتی كنترل و یا چئویرمه مقصدینده اولدوقلاریندان، اینسان‌لار هر یئرده اؤز كولتورل محصول‌لارینی فیزیکی دونیانین اوزه رینده توتدوق‌لاری اوچون، قادینلار آشاغی سیمبولیک بیر دورومدا قالمیش‌دیر. گوداله-دن (Goodale)سونرا، هئنریيتا مور، قادينلارين عادت دؤنمده‌کی و یا اوشاق دوغدوق‌دان سونراکی قاناما‌لاری اسناسیندا چوخونلوقلا "چیرک له دن اولاراق" گؤرولدوك لری اوچون قادینلاری سیمبولیک ده یر ایتگی‌سینی و طبيعته باغلانما‌لارینی گوجلن‌دیرن بیر آنلاییش اولاراق "چیرک‌لی‌لیک" آنلاییشینی أكله مكده‌دیر. بونونلا بیرلیکده، قادینلاری قونوملارينا باغلی گئنللشديريلميش بو تیپ آنلاییش‌لارین اورتایا چیخارا بیله جه یی پروبلئم‌لره ده ایشاره ائتمکده‌دیر.
بو جؤر گئنلله مه لر فرقلی توپلوم‌لارین چئشیتلیلیینی هوموژن لشدیرمک ده و اؤنمسیزلئشدیرمک ده‌دیر. یازار آتاارکیل‌لیک قاورامینی، کاپیتالیزم و عيرقچیلیک كيمی دیگر توپلومسال سیستئم نؤعلاريندان باغیم‌سیز، آیری بیر توپلومسال سیستئم اولاراق قبول ائتمه دیینی ايفاده ائدر و قادینلارین ازیلیشی‌نین، ایقتيدارین و مادی قایناقلارین توپلومداکی داغیلیمییلا ایلگی‌لی ایلشکیلره مخصوص و اونلارا باغلانتی‌لی اولدوغونو ايدعا ائدير.
قادینلار بیربیریندن فرقلییسه اگر، بیرچوخ پست مدرنیست فئمینیست، او زامان “قادینلار” قاورامی‌نین نه درجه آنلام‌لی اولدوغونو سوروشماقدادير.
قادینلارین آراسینداکی أن اؤنم‌لی فرقلیليک‌لردن بیری، اونلارین ائتنیک و میللی توپلولوق‌لار منسوبیت لری‌دیر. قادینلار آراسیندا ديگر فرقلیلیک‌لر كيمی، فرقلی توپلولوق‌لارا منسوبيت لری ده تحكم یاپی‌لاری (ساختار) ایچینده و دیگر توپلومسال ایلشکیلرله أکلنمیش شکیلده آنلاشیلما‌لی‌دیر.
بونا گؤره اصل قونو، هم فرقلی توپلومسال قونوملانما‌لار ایچینده کی قادینلارین اورتاق یان‌لاری، هم ده قادینلار آراسیندا ذاتا وار اولان فرقلیلیک‌لر سؤزقونوسو ائدیلمه لی‌دیر.
میللتلرین و دؤولتلرین قورامساللاشدیریلماسی
دؤولت، “میللت” و “سیویل توپلوم”دان آیری بیر آلان اولاراق قورومساللاشیر. دؤولت، فرقلی قورامسال پئرسپئکتیولردن، فرقلی یول‌لاردان اینجه لنمیشدیر. بیر پئرسپئکتیو ده دؤولت و توپلوم آراسیندا ایلیشکی، دؤولت هر شئيی قاپسایان وارلیق اولماسا دا، داها هئتئروژن حاله گئلمکده دیر. “توپلومسال سؤزلشمه” قورام‌لاری ایسه سیویل توپلومو، قاموسال و اؤزل آلانلارا بؤلمکده‌دیر. قادین و عائيله پولیتیک اولاراق حيساب ائديلمه ين اؤزل آلانا یئرلشدیریلمیشدیر. میللیتچی‌لیک و میللتلر گئنللیک له قاموسال سیاسی آلانین بیر پارچاسی اولاراق تارتیشیلدیقلاریندان، قادینلارین بو آلان‌دان دیشلانما‌لاری، بو سؤیلمدن ده دیشلانما‌لارینی اؤزو له گتیرمیشدیر.
میللت قورامی
ایلکه سلجی (ازلي انگاري) قورام: میللتین دوغاللاشدیریلمیش سیمگه سینه دایانماقدا‌دیر. بو قوراما گؤره، میللتلر ابدی و ائورنسل (جهاني) اولماقلا قالماییب، عائيله و قوهوملوق ایلیشکیلری‌نین دوغال بیر داواميني دا اولوشدورماقداديرلار (مئيدانا گتيرمك ده دير لر). بو کورگولارداکی عائيله و قوهوملولوق واحيدلری، ارککلرین “قادین و اوشاقلاري” قورودوغو (حيمايت ائتديي)، دوغال جینسل ایش بؤلومونه دایانماقدادير.
مدرن قورام: میللتلر ابدی و ائورنسل بیر فاكت اولماییب، مدرن‌دیر و آوروپا تاریخینده کی بللی گلیشمه لرین بیر سونوجودور.
میللتین بیر چوخ تانیتیمی واردیر. گرئنفلد، بو ايدعادا وار:
اورتاق اؤلکه و یا اورتاق دیل، دؤولت و یا پایلاشیلان گلنه کلر، تاریخ و یا نيژاد – بو ایلیشکیلرین هئچ بیری قاچینیلماز دئيیل... میللی کیملیک، تمل اؤزللیييی “میللت” اولاراق تانیم‌لانان بیر “خالق”ین منسوبو اولماقدان قایناق‌لانان بیر کیملیک دیر.
چوخو قورام‌لاردا اسكيك اولان شئی، اوتتو باوئر-ین وورغولادیغی، میللتلرین قورولماسیندا حياتی اؤنمه صاحيب “اورتاق قدر” خوصوصودور.
جینسیت و میللت کیتابیندا توپلومسال جینسیت ایلیشکیلری له ایلیشکیلندیریله جه ک اولان میللیتچی‌لیک پروژه لری‌نین تمل بیر اؤلچوسو، خلقلرین و یا عيرق‌لارین اؤزل کؤکنی اطرافیندا قورولان اؤلچودور (Folk Nation). اورتاق کؤکن و یا پایلاشیلان قان/گئن میتی، میللتین أن دیشلاییجی/هوموژن بیچیملرینی قورما أیيلیمینده‌دیر.
میللیتچی پروژه لرین بیر باشقا تمل اؤلچوسو ده، دیل و/و یا دین و/و یا باشقا گلنه ک و گؤره نک لر طرفيندن تأمين ائديلن سمبولیک میراثین، میللتین “اؤزو” اولاراق قورولدوغو کولتور اؤلچوسودور (Culture Nation).
میللیتچی پروژه لری‌نین وطنداشليق اؤلچوسو، میللتین سینیرلارینی بلیرله یه ن وطنداشليغا اوداقلانماقدا و بئله جه اونو دؤولت ائگئمئنلیيی (حاكيملي يي) و بللی بیر تورپاغا باغلیلیق ایله دوغرودان ایلیشکیلندیرمکده‌دیر (State Nation).
قایناق: گونئی آذربایجان فمینیزم آراشدیرما مرکزی، قادین باخیشی درگیسی، 1 جی سایی
http://azerfem.blogfa.com/post/3
یازار: نیرا یووال ديویس (Nira Yuval – Davis)
جینسیت و میللت (Gender and Nation) - چئویرن: اؤزگور
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر