وولتئرین فلسفی
دوشونجه‌لردن عبارت اولان بو مکتوبلار توپ‌لوسو «اینگیلیس میللتی حاقین‌دا
مکتوبلار» آدی آلتین‌دا ۱۷۳۳-جو ایلده اینگیلتره‌ده چاپ اولونور (فران‌سادا ایسه «فلسفی
مکتوبلار» آدییلا تانینان بو اثر ۱۷۳۴-جو ایشیق اوزو گؤرور). آشاغی‌دا فران‌سیزجادان
چئوریلمیش بو یازی وولتئرین اینگیلتره و لوندون حاق‌دا یازدیغی ایلک خاطره‌سی و
«اینگیلیس میللتی حاقین‌دا مکتوبلار» اثرینین بیرینجی مکتوبودور.
بیرینجی مکتوب
اینگیلتره
حاقین‌دا
دونه‌ن تصادفه‌ن
مؤلفی هان‌سی‌سا دئننیس (۱) اولان بیرینین چوخ اهمیت‌سیز بیر
کیتابی دوش‌دو علیمه. بئله باشا دوشدوم کی، اینگیلیسلرین آراسین‌دا دا آخماق یازی‌چی
آز دئییل. بو مؤلف فران‌سادا جمعی ایکی هفته عرضین‌ده سفرده اولدوغو حال‌دا، بئله
بیر آز واخت‌دا تانیدیغی بیر میللتین خصوصیتلری حاق‌دا مویزه‌لر سورمک ادعاسینا
دوشوب‌دور.
دئییر، گلین
سیزه فران‌سیزلارین حقیقی و طبیعی اوزونو گؤستریم. "اولا اونو دئییم کی، منیم
اونلارا حدسیز نیفرتیم وار. دوزونو دئسه‌م، اونلار منی چوخ یاخشی و مده‌نی شکیل‌ده
قارشیلادیلار. اما بوتون بونلار ساده‌جه یئکخانالیغین علامتی‌دیر! ائله بیلمیین
کی، بیزی بئله یاخشی قارشیلامالاری اونلارین بیزه خوش گلمه نیتلرین‌دن خبر وئریر.
اصلا یوخ! اونلار بونو اؤزلرینه خوش گلمه‌لری اوچون ائدیرلر. چوخ گولمه‌لی بیر
خالق‌دیر!"
اما ائله
بیلمیین کی، بوتون اینگیلیسلر بو جناب دئننیس کیمی دوشونور. ائله من اؤزوم ده
اینگیلیس میللتی حاق‌دا دانیشارکه‌ن، سیز ایسته‌سه‌نیز بئله، اونو یام‌سیلاماق
فیکرین‌دن قتییه‌ن اوزاق اولاجام.
یاخشی‌سی بودور
سیزینله آراسین‌دا یاشادیغیم بو خالق حاق‌دا عمومی فیکیرلریمله بؤلوشوم. البته، بو
عمومی فیکیرلر آراسین‌دا چوخ‌لو استثنالار دا اولا بیلر. یعنی، عادی بیر سیاهت‌چی
البته کی، یاشادیغی اؤلکه‌نی ائله ده یاخشی تانییا بیلمز. او یالنیز بینانین اوز
طرفینی گؤرور، ایچری‌سین‌ده اولان اکثر شئیلر ایسه اونا یاددیر. یوکسک مدنیت و
تحصیل گؤرموش هان‌سی‌سا بیر سفیرین گؤندریلدیی اؤلکه‌نی لازیمینجا تانیدیغینی و
سیزه بو اؤلکه باره‌سین‌ده باشقاسین‌دان داها چوخ معلومات وئره بیلجیی حاق‌دا دا
ابس یئره دوشونوب، هئچ اؤزونوزو یورمایین.
بو کئیفیتی
بلکه ده پاریس‌ده دای‌می سفرده اولان خاریجی ناظرلره شامیل ائتمک اولار. چونکی
اونلار هامی‌سی یاشادیقلاری اؤلکه‌نین دیلینی بیلیرلر. اؤزونو یونگول گؤستره‌ن بیر
میللتین آراسین‌دا ایشلییرلر. اونلارین خوشونا گلمه‌یه جان آتان بوتون ایستدیکلری
کوبار جمعیتلرین تشکیل ائتدیکلری قبوللاردا ایشتیراک ائدیرلر. بیزیم کیتابلاری
اوخویور، تاماشالاریمیزا باخیرلار.
فران‌سانین
اینگیلتره‌ده‌کی سفیری ایسه تام باشقا بیر حادثه‌دیر. بو آدام اینگیلیس دیلین‌ده
عادی بیر سؤز بئله بیلمیر. او بوی‌دا میللتین یالنیز دؤردده بیر حیسه‌سی ایله
دانیشا بیلیر، اؤزو ده ترجومچینین کمکی ایله. بو دیل‌ده چاپ ائدیلمیش کیتابلاردان
عمومیتله خبری یوخ‌دو. او، بو خالقین حقیقی عادت-عنعنه‌لرینین عکس اولوندوغو
تاماشالارا باخا بیلمیر. چوخ آزسای‌لی کوبار مجلیسلرده قبول اولونور و بورادا دا
قوردوغو تماسلار فرانسیزسایاغی دانیشیق طرزین‌دن تام فرق‌لی بیر شکیل‌ده
کئچیریلیر.
بئله مجلیسلره
تکجه اویناماق و سوسماق اوچون ییغیشیرلار. اینگیلیس میللتی دئمک اولار همیشه ایکی
سیاسی پارتییایا بؤلوندویون‌دن، سفیر، علاوه شوبهه‌لر یاراتماسین دئیه، حکومته
موخالیف اولان پارتییانین عضولری ایله موناسیبت قورماق‌دان چکینیر. او، تکجه مالی
و موشتریلرین‌دن باشقا هئچ نیی تانیمایان بیر تاجیر کیمی دئمک اولار یالنیز
نازیرلرله گؤروشه بیلیر.
فرق‌لی بیر
پئشه‌یه منسوب اولسا دا، اوغور قازانماق ایسته‌یه‌ن تاجیر آلوئرده یئنه ده هارداسا
ویجدانلا حرکت ائتمه‌یه مجبوردور. ذاتی-آلیلرین تلیماتلارین‌دا ایسه بئله حرکت
عمومیتله توصیه اولونمور. چوخ واخت ائله اولور کی، سفیرین وظیفه‌سی ائینه‌ن
پوچتالیون گؤردویو ایشه بنزییر. اونون واسیتسیله سیاسی یالان و اویونلار بیر سارای‌دان
او بیرینه اؤتورولور. او، بیر نئچه ایل عرضین‌ده چیخیش ائتدیی تدبیرلرده کرالی
آدین‌دان جوربجور یالانلار دانیشیر و داها سونرا قتییه‌ن تانیمادیغی بیر اؤلکه‌نی
بیردفه‌لیک ترک ائد‌رک، چیخیب گئدیر.
گؤرونه‌ن اودور
کی، اینگیلیس دیلین‌ده دانیشماغی اؤیره‌نمک اوچون کیفایت قدر ایله‌نجه‌لی حیات
طرزی کئچیره‌ن و ازمکارلیق نوماییش ائتدیره‌ن بیرین‌دن سیز داها آیدین معلوماتلار
آلا بیله‌جک‌سیز. او کس‌دن کی، هم ویقلر، هم ده توریلرله سربست شکیل‌ده اونسیت
قورار، یئپیسکوپلا قلیانالتی، کواکئرله ایسه شام ائدر، هر شنبه گونو سیناقوقا،
بازار گونلری ایسه مقدس پاوئل کیل‌سه‌سینه گئدر، سحرلر کیل‌سه‌ده وز دینله‌یه،
آخشاملار ایسه شام یئمیین‌دن سونرا کومئ‌دییایا تاماشا ائدر، بیر گون سارای‌دا، او
بیری گون بیرژادا واخت کئچیرر و اوسته‌لیک، اینگیلیس خانیملارییلا اونسیت قورارکه‌ن
بئله، اونلارین صحبتلرینین اولین‌ده ایستیفاده ائتدیکلری سویوقلوق و بوزلو تکببور
اونو اصلا قورخوتماز، بعضیلریله لازی‌می نتیجه ده الده ائتمه‌یه قادیر اولار. سیزه
یوخاری‌دا تصویر ائتدییم بئله بیر شخ‌سین اؤزو ده موشاهی‌ده‌لرین‌ده یانیلمایا
بیلمز و سیزه یالان فیکیرلر سؤیله‌یه بیلر، خصوصاً ده، عادته‌ن هامیمیز کیمی،
گؤردوکلرینی ایلک باخیش‌دان موهاکیمه ائدرسه.
لوندونا گلدییم‌ده
باهار فسلینین سونلاری ایدی (۱۷۲۶-جی ایلین مای آیی). گؤی اوزو بولودسوز
ایدی، ائینه‌ن فران‌سانین جنوبون‌دا گؤردویوموز اؤن گؤزل گونلرده‌کی کیمی. هزین
قرب کولیی هاوانی سرینلش‌دیریردی و بئله سرین‌لیک طبیعتی داها دا ساکیتلشدیریر،
آدامین روحونو سئوینجله دولدوروردو: اینسان بده‌نی مئخانیکی جیهاز اولدوغو اوچون
روحلاریمیز دا اؤز نؤوبه‌سین‌ده بده‌ن عضولریمیزین حرکتین‌دن آسی‌لی‌دیر! تئمزا
چایینین ساحلین‌ده یئرلشه‌ن قرینویچ سارایینین یانین‌دا دایاندیم.
هئچ واخت
حدودون‌دان چیخیب داشمایان و ساحللری ایل بویو یاشیل‌لیقلا اؤرتولموش بو گؤزل
چایین هر ایکی ساحلی آلتی میل‌لیک بیر اراضی‌ده تاجیر گمیلریله دولوی‌دو. قیزیل
بیر قاییق‌دا چای اوزرین‌ده گزینتییه چیخمیش کرال و کرالیچانین شرفینه ساحل‌ده
دایانمیش بوتون بو گمیلر یئلکه‌نلرینی آچمیش‌دیلار. ایچری‌سی موسیقی‌چیلرله دولو
اولان بیر نئچه گمی کرال عائله‌سینی موشاییت ائدیردی، اونلارین آرخاسینجا ایسه
آوارچکه‌نلردن عبارت تقریباً مینه قدر بالاجا قاییق گئدیردی. هر قاییق‌دا ایکی
آوارچکه‌ن اوتورموش‌دو، هامی‌سی دا ائینه‌ن بیزیم کئچمیش‌ده‌کی پاژلار (کرالین
یانین‌دا گنج اوغلان قوللوق‌چولار) کیمی قیسا دست پالتار، اوستون‌دن ایسه چینین‌ده
ایری گوموش دویمیله باغلانمیش کامزول گئیینمیش‌دیلر. بو دنیزچیلرین هر بیرینین
اوزون‌دن، گئییمین‌دن و گومراهلیغین‌دان اونلارین آزاد اولدوغو و بوللوق ایچین‌ده
یاشادیقلاری درهال بل‌لی اولوردو.
چایین قیراغین‌دا،
تخمیناً دؤرد میل اراضییه گئنیش‌لنه‌ن چمنلیین اوستون‌ده آت چاپان چوخ‌لو
بوی-بوخون‌لو گنج گؤردوم. اونلار جیدیر میدانین‌دا هر میل‌دن بیر باسدیریلمیش آغ
دیرکلرین اطرافین‌دا فیرلانیردیلار. آرالارین‌دا اورا-بورا آت چاپان و آت اوستون‌ده
ائجازکار گؤرونه‌ن قادینلار دا وار ایدی. خصوصیله اینجه هیند پارچاسین‌دان دون
گئیینمیش پیادا گزیشه‌ن گنج خانیملار جلبئدیجی گؤرونوردولر. اونلارین آراسین‌دا
خصوصی گؤزللیکلریله فرق‌لنه‌نلر اولسا دا، هامی‌سینین قامتی تام یئریندی‌دی.
اونلارداکی پاک‌لیق، طراوت و حیات عشقی اونلاری داها دا گؤزل ائدیردی.
اوزون‌لوغو بئش
یوز فوت اولان باشقا بیر کیچیک میدان بؤیوک جیدیر میدانینین ایچین‌ده
یئرلشدیریلمیش‌دی و قیراغی مهججرله برکیدیلمیش‌دی. من بونون نه اوچون بئله
اولدوغونو سوروشدوم. آلدیغیم معلومات‌دان بئله آگاه اولدوم کی، بؤیوک میدان آت
یاریشلاری، بالاجا میدان ایسه قاچیش یاریشلاری اوچون ایمیش. بؤیوک میدانین
دیرکلرین‌دن بیرینین یانین‌دا بیر آتلی دورموش‌دو، علین‌ده ده اوستو اؤرتولموش
کوپه بنزر بؤیوک بیر گوموش قاب توتموش‌دو.
کیچیک میدانی
باغلایان مهججرده ایکی هون‌دور دیرک باستیریلمیش‌دی. بیرینین اوستون‌ده آسیلمیش
شلیاپا گؤرونوردو، دیگرینین اوستون‌ده ایسه قادین پالتاری یئلله‌نیردی. بو ایکی
دیریین آراسین‌دا علین‌ده پول کیسه‌سی توتموش کؤک بیر کیشی دایانمیش‌دی. بؤیوک
گوموشو کوپ آت یاریشلارینین قالیبی اوچون نظرده توتولموش موکافات ایدی، پول کیسه‌سی
ایسه قاچیش یاریشلارینین قالیبینه آیریلمیش‌دی. اما منه گنج قیزلارین دا یاریش‌دا
ایشتیراک ائد‌جکلرینی دئیه‌ن‌ده، بو خبر من‌ده خوش تعجب هیس‌سی یارات‌دی. دئمه بو
پول کیسه‌سین‌دن باشقا، دیرک اوستون‌ده یئل‌لنه‌ن پالتار دا لیاقت نیشانه‌سی
اولاراق، قالیب گلن خانیما چاتاجاقمیش. دیگر دیریین اوزرین‌ده آسیلمیش شلیاپا ایسه
کیشیلر آراسین‌دا ان یاخشی قاچانی اوچون لاییق گؤرولجکمیش.
بو ایزدیهامین
ایچین‌ده منه بیر نئچه ترئیدئرله گؤروشمک ده قیسمت اولدو و اونلارا اؤزوم حاق‌دا
توصیه مکتوبلارینی تقدیم ائتدیم. بو جنابلار منه قارشی خصوصی بیر سمیمیت و
ائهتیرام گؤستره‌رک، منی ائله توی-بایراملا، جانفشان‌لیقلا و سئوینجله
قارشیلادیلار کی، بو سئوینجی منیمله ده بؤلوشمک ایستکلری آیدین هیسس اولونوردو.
اونلار منیم اوچون بیر آت گتیزدیردیلر. داها سونرا سرین ایچکیلر و مزه‌لر سیفاریش
ائتدیلر. خصوصی بیر قایغییلا سهنه‌ده منه ائله بیر یئر سئچ‌دیلر کی، چای قیراغین‌داکی
تاماشا دا داخیل اولماقلا، بوتون یاریشمالاری آیدین گؤره، حتی بو مسافه‌دن بوتون
لوندونا آچیلان منزره‌نی ده سئیر ائده بیلیردیم.
بیر آنلیغا
اؤزومو اولیمپییا اویونلارین‌دا هیسس ائتدیم. اما تئمزانین گؤزللیینی، چای اوزرین‌ده‌کی
سای‌سیز-هئسابسز گمیلری، لوندون شهرینین عظمتینی گؤردوک‌ده، جسارت ائدیب ائللادانی
اینگیلتریله موقایی‌سه ائتمییمه گؤره بیر قدر سونرا مؤهکه‌م خجالت چکمیشدیم. سونرا
اؤیرندیم کی، لوندون‌دا عینی واخت‌دا قلادیاتورلار یاریشی دا کئچیریلیرمیش و بونو
ائشی‌ده‌رک، خیاللاریم منی درهال قدیم رومالیلارین یانین‌دا آپاردی.
دانیمارکادان
بو سحر منه مکتوب گتیرمیش و خوشبخت‌لیک‌دن همین آخشامی گئرییه دؤنموش چاپار دا
یاریشلار زامانی یانیمدای‌دی. چوخ سئوینج‌لی و حیرت‌لی گؤرونوردو. یازیق ائله
بیلیردی کی، بوتون میللت هر زامان بئله شن، قادینلار هامی‌سی بئله گؤزل و جان‌لی،
اینگیلتره‌نین سماسی ایسه همیشه بئله تمیز و ساکیت‌دیر. خالقین یالنیز ایله‌نمکله
مشغول اولدوغونا، بوتون گونلرین ده اونون گؤردویو بوگونکو کیمی کئچدیینه امین ایدی
و بئله‌جه، گؤزلری آچیلمادان، بو فیکیرلرله ده قاییدیب گئت‌دی.
منه گلینجه،
اصلین‌ده من دانیمارکالی دوستوم‌دان داها هئیرتلیدیم. همه‌ن گونون آخشامی سارای
اهلینین بیر نئچه خانیمینا تقدیم ائدیلدیم. اونلارا آنجاق سحر باخدیغیم تاماشا حاق‌دا
دانیشیردیم. اونلارین تاماشایا باخدیقلارینا، ائجازکارجاسینا آت چاپان خانیملار
آراسین‌دا اولدوقلارینا دوزو شوبهه ائتمیردیم. اما اونلارین اوزون‌ده گونونو خوش و
ایله‌نجه‌لی کئچیرمیش خانیملارداکی جان‌لی‌لیق، هیاتسئورلیک ایفاده‌لرینی گؤرمدیک‌ده،
بونا چوخ تججوبلنمیشدیم.
اونلار
اؤزوندنرازی و چوخ سویوق گؤرونوردولر. ساکیتجه چایلارینی ایچیردیلر، یالنیز اللرین‌ده‌کی
یئلپیکلرین چیخارتدیغی سس ائشیدیلیردی. بیر سؤز دئمیی بئله چوخ گؤروردولر، دانیشان‌دا
دا یاخینداکینین قئیبتینی ائتمک اوچون هامی‌سی بیردن آغزینی آچیردی. بعضیلری
کادریل رق‌سینی اویناییردی، دیگرلری ایسه قزئت اوخویوردو. نهایت، باشقالارین‌دان
داها سخاوت‌لی اولان بیر خانیم منه یاخینلاشاراق، کوبار اهلینین منی بئله حیرته
گتیرمیش خالق ییغین‌جاقلارینا گئده‌جک قدر اؤزونو آلچالتمادیغینی منه ایضاح ائتمه‌یه
چالیش‌دی.
خانیمین
دئدیینه گؤره، اینجه هیند پارچاسین‌دان گئیینمیش بوتون بو گؤزل خانیملار یا قوللوق‌چو،
یا دا کندچی قیزلارمیش. میدان‌دا آت اوستون‌ده دؤوره ووران بوتون بو پاریلتی‌لی،
بوی-بوخون‌لو گنجلر ده یا مکتب‌لی، یا دا کیرایه آت گؤتورموش و آت چاپماغی اؤیره‌نه‌ن
شاگیردلرمیش.
آنی اولاراق،
بوتون بونلاری منه دانیشان خانیما قارشی اؤزوم‌ده گوج‌لو بیر غضب هیسس کئچیرتدیم.
چالیشدیم کی، ساده‌جه دئییله‌نلره اینانماییم و ایچیم‌ده‌کی کینه باخمایاراق، شهره
دؤنمه‌یه، منه خیاللاریم‌داکی اولیمپییا اویونلارینا سیاهتیم‌ده صمیمی شکیل‌ده
ائهتیرام گؤسترمیش تاجیر و آغساققاللارین یانینا گئتمه‌یه قرار وئردیم.
ائرته‌سی گونو،
بو جنابلارین چوخونو سلیقه‌سیز مئبئل‌لی، خیدمتی یاخشی اولمایان، قاران‌لیق و چیرک‌لی
بیر قهوخانادا تاپدیم. اوندان اؤنجکی گون اولدوقجا اوزوگولر، کئفلری یئرین‌ده
اولان دوستلاریمین هئچ بیری منی تانیمادی. اونلاردان بیر نئچسیله صحبت ائتمه‌یه
جهد ائتدیم، اما بعضی نادیر حاللاردا قورو و جانقورتاران "بلی" و
"یوخ"دان باشقا هئچ بیر جاواب آلا بیلمدیم.
اؤزلویوم‌ده
فیکیرلشدیم کی، عجبا اؤنجکی گون بونلارین هامی‌سینین خترینه دیمیش اولماییم کی.
بونلارلا ائتدییم صحبتلری بیر ده نظردن کئچیردیم و چالیشدیم یادیما سالیم کی، بلکه
صحبتلریم‌ده بونلارین خترینه دیه‌جک بیر قباحت ایشلتمیشه‌م؛ بلکه لیون پارچالارینی
اینگیلیسلرینکین‌دن اوستون توتموشام؛ بلکه فران‌سیز آشپازلارینین اینگیلیس
آشپازلارینی گئری‌ده قویدوغونو، پاری‌سین لوندون‌دان داها گؤزل اولدوغونو، وئرسال
سارایین‌دا گونلرین سئنت-جئیمسدکین‌دن داها شن و ماراق‌لی کئچدیینی و یا بونا بنزر
باشقا جفنگیاتلار دئمیشه‌م. سون‌دا، هئچ بیر گوناه ایشلتمدییمه امین اولدوق‌دا،
اؤزوم‌ده جسارت تاپیب اونلاردان بیرینه خصوصی بیر جانفشان‌لیقلا یاخینلاشدیم،
هرچند بو حرکتیم ده اونلاری چوخ تججوبلندیرمیش‌دی، و ندن هامی‌سینین بئله قمگین
اولدوقلارینی سوروشدوم. منه جاواب وئره‌ن بیری‌سی قاشقاباق‌لی طرزده ساده‌جه شرق
کولیینین اسدیینی دئدی.
آز کئچمیش،
اونلارین یولداشلارین‌دان بیری ده گل‌دی و اوزون‌ده‌کی لاقئیدلیکله بونو دئدی:
"بو سحر مول‌لی بوغازینی کسیب، مشوقو اونو اؤلموش وضعیت‌ده تاپیب".
موللینین دوستلاری اولموش بو جنابلار اونون اؤلوم خبرینی چوخ ساکیت طرزده
قارشیلادیلار. اونلاردان بیری ساده‌جه موللینین مشوقونون باشینا نه گلدیینی سوروش‌دو.
«او دا یقین گئدیب اؤزونه اوزقیرخان اولگوج آلیب» - اوتورانلاردان بیری سویوققان‌لی‌لیقلا
دئدی. منه گلدیک‌ده، بئله بیر قریبه اؤلوم‌دن و بو جنابلارین بیگانلیین‌دن قورخویا
دوشدویوم‌دن، ایلک باخیش‌دان بئله خوشبخت گؤرونه‌ن بو جور گنج قیزین اؤز حیاتینا
قددارجاسینا سون قویماغینا گؤره‌سه‌ن نه وادار ائتدیی حاق‌دا سوروشماغی اؤزومه
بورج بیلدیم.
منه یئنه ساده
بیر جاواب وئریل‌دی کی، بس شرق کولیی اسیردی. آخی بو شرق کولیینین بو جنابلارین
پریشان‌لیغینا و موللینین اؤلومونه نه آیدیاتی اولا بیلر دی کی؟ بونو هئچ جوره
باشا دوشه بیلمیردیم. درهال قهوخانادان چیخدیم و فران‌سیزلارین آرتیق دئییمینه
چئوریلمیش "سارایلاردا همیشه شن‌لیک اولور" مهشور دئییمیله کؤک‌لنه‌رک،
یوللاندیم سارایا.
بورادا دا
سارای خیدمتین‌ده‌کی گنج قیزلارا قدر هر شئی داریخدیریجی و قمگین گؤرونوردو. هامی
مئلانخولیک طرزده بیر آغیزدان شرق کولیی حاق‌دا دانیشیردی. بئله اولان حال‌دا،
کئفی‌می قال‌دیرماق اوچون اؤنجکی گون گؤروشدویوم دانیمارکالی دوستومو خاتیرلادیم.
اونون اینگیلتره‌دن آپاردیغی یانلیش فیکیرلرینی یادیما سالیب، گولمه‌یه جهد
ائتدیم.
اما دئییله‌ن
ایقلیم منه ده آرتیق اؤز تأثیرینی گؤسترمه‌یه باشلامیش‌دی؛ گوله بیلممییمه عمه‌لی
مات-متتل قالمیشدیم. تعجبومو سارایین تانینمیش بیر هکیمینه دانیشدیم، او دا
تعجبومون اساس‌سیز اولدوغونو، مارت و نویابر آیلارین‌دا تام باشقا حادثه‌لرین شاهی‌دی
اولاجاغی‌می و بو زامان اونلارلا اینسانین اؤزلرینی آساجاغینی دئدی.
داها سونرا
هکیم بو ایکی فسیل‌ده دئمک اولار هامینین خسته دوشدویونو، بوتون خالقین اوزرینه
قارا گونلرین یاییلدیغینی و بونو، محض بو فسیللرده تئز-تئز شرق کولیینین اسمسیله
ایضاح ائتدی. "بو کولک آدامیزین محو اولماسی دئمک‌دیر. حتی حیوانلار دا بون‌دان
اذیت چکیر و هامی‌سی مظلوم حالا دوشورلر. داها گوج‌لو و ساغلام اولان اینسانلار
بئله، بو لعنته گلمیش هاوادا سههتلرینی قوروسالار دا، ان آزین‌دان کئف‌سیز و قمگین
اولورلار.
هر بیرینین
اوزون‌ده آقرئسسیولیک سئزیلیر، داخیله‌ن ایسه اومیدسیز و بیگانه گؤرونورلر. ۱-جی کارلین باشینین کسیلمه‌سی و ۲-جی ژاکین تاختین‌دان دئوریلمه‌سی ده
ائله سؤزون اصل معناسین‌دا شرق کولیینین اسدیی واختا تصادف ائدیب. اگر هاچان‌سا
محکمه‌لردن افو دیله‌مک ایستیینه دوش‌سه‌نیز-اییله‌رک قولاغیما یاواشجا دئدی-بونو
یالنیز کولیین قرب‌دن و یا جنوب‌دان اسدیی بیر واخت‌دا ائدین".
هان‌سی‌سا
طرفلری اینگیلیسلرین شعورونا تأثیر گؤسترمیش بو خوشاگلمز حادثه‌لرله یاناشی، دیگر
ضدیتلر ده ایکی سیاسی پارتییانین دوشمنچیلیین‌دن ایر‌لی گلیر؛ بو دا یادئل‌لیلرده
تام چاشقین‌لیق یارادیر. بوردا ائشیتدیم کی، سؤزبسؤز دئییرم، گویا کی، میلورد
مالبورو (۲) دونیانین ان قورخاق آدامی، جناب آلئکساندر پوپ ایسه ساده‌جه
آخماغین تکی اولوب. بورا گلن‌ده ویقلرین اصل رئسپوبلیکاچی و کرال عائله‌سینین قاتی
الئیهدارلاری، توریلرین ایسه پاسسیو اطاعت ترفدارلاری اولدوقلاری دوشونجسیله
گلمیشدیم. اما گؤردویوم او اولدو کی، اینگیلیس پارلامئنتین‌ده ویقلرین بؤیوک بیر
حیسه‌سی ساده‌جه کرال ترفدارلاری، توریلر ایسه اونون الئیهدارلارییمیشلار.
بیر گون، تئمزا
چایی اوزرین‌ده گزیشرکه‌ن، قاییغیمیزداکی آوارچیلاردان بیری فران‌سیز اولدوغومو
بیله‌رک، همه‌ن بؤیوک بیر فرحله اؤلکه‌سینین آزادلیغین‌دان آغیز دولوسو دانیشماغا
باشلادی و تانرییا آند ایچ‌رک، منه فران‌سادا آرخیئپیسکوپ اولماق‌دان‌سا، تئمزا
چایین‌دا قاییق‌چی ایشلمیی اوستون توتدوغونو سؤیله‌دی.
ائرته‌سی گونو،
تصادفه‌ن همه‌ن بو آدامی یانین‌دان کئچدییم هبسخانادا دا گؤردوم؛ اونون آیاقلاری
آغیر زنجیرلرله قانداللانمیش‌دی، اللرینی ده هبسخانا پنجره‌سینین دمیر بارماق‌لیقلاری
آراسین‌دان یول‌دان کئچه‌نلره اوزادیردی.
من اوندان فران‌سادا
هله ده آرخیئپیسکوپ اولماق ایسته‌مه‌سی فیکرینی و بو شان‌سینین نه درجه‌ده توکنیب
توکنمدیینی سوروشدوم. او، منی تانی‌دی: "آه! مؤسیؤ، بو نه قدر ده ایرنج حکومت‌دیر!
منی زورلا گؤتوردولر کی، نوروئچه، کرال گمی‌سین‌ده خیدمت ائتمه‌یه گؤندرسینلر؛ منی
آروادیم‌دان، اوشاقلاریم‌دان آلاراق، گتیریب هبسخانایا آتدیلار و گمینین یولا
دوشمه‌سینه کیمی آیاغیما قاندال ووردولار کی، بوردان قاچا بیلمییم".
بو آدامین دردی
و بو جوره هایقیرتی‌لی عدالت‌سیزلیک منه اولدوقجا مؤهکه‌م تأثیر ائتمیش‌دی. منیم
یانیم‌دا اولان بیر فران‌سیز منه بویون آلدی کی، بیزه نؤکرچیلییمیزی بئله اوجادان
ایراد توتان اینگیلیسلرین ده ائله بیزیم کیمی قول اولمالارینی گؤرمه‌سین‌دن آیریجا
زؤوق آلیرمیش. من داها هومانیست هیسسلر کئچیریردیم، یئر اوزون‌ده آرتیق هئچ بیر
آزادلیقلارین قالماماسی منی چوخ اوزوردو.
من بو
خصوصیتلری سیزه کئف‌سیز روحلا یازدیغیم بیر واخت، پارلامئنت قبول ائتدیی خصوصی بیر
قانونونا اساساً، دنیزچیلرین زورلا خیدمته جلب ائدیلمه‌سینه دایر بو سوی-ایستیفاده‌چی
سیاسته سون قوی‌دو و من ده مکتوبومو اودا آتدیم. سیزه نقل ائتدییم بو ضدیتلری داها
آیدین آنلامانیز اوچون اونو دا علاوه ائدیم کی، من عیسی مسیهین معجزه‌لرینین رئال‌لیغینا
قارشی قویولموش و کیفایت قدر علمی و ساوادلی اساسلارلا ترتیب ائدیلمیش دؤرد
تراکتات گؤردوم. و همین واخت بو علمی اثرلرین چاپ ائدیلمه‌سینه گؤره هئچ کیمه هئچ
بیر جزا فیلان وئریلمدیی بیر حال‌دا، دیگر بدبخت بیر کیتاب ساتیجی‌سی آلت پالتارلی
راهیبه‌لر اثرینی ترجومه ائتدیی اوچون اوتانج دیریینه باغلانماقلا جزالاندیریلمیش‌دی.
بو سفرکی
اولیمپییا اویونلاری‌می نیومارکئت شهرین‌ده گؤرجییمه سؤز وئردیلر. منه دئدیلر کی،
بوتون بریتانییانین زادگانلاری ایلده ایکی دفعه بورادا ییغیشیرلار؛ حتی کرالین
اؤزونون ده بیر نئچه دفعه آیلسیله تشریف بویوردوغونو دئییردیلر. بورادا بوتون
سارای اهلینین گؤزلری قارشی‌سین‌دا اوجو بوجاغی گؤرونمه‌یه‌ن یاشیل چمه‌ن‌لی جیدیر
دوزون‌ده سانکی اوچاراق قاچان، ایپک پارچالارلا بزدیلمیش، عرب آیغیرلاری و
اینگیلیس مادیانلارین‌دان عمله گلمیش نهنگ سای‌دا آوروپانین ان سرعت‌لی و گؤزل
آتلارینی گؤره بیلردینیز.
بو گؤزل
تاماشانی سئیر ائتمه‌یه اوز توتدوم و بورادا بیر-بیرینه قارشی پول قویوب مرج ائد‌ن
پئشکار آت دللاللارینی دا گؤردوم. اونلار بو ایشلرینه داها چوخ تنته‌نه‌لی بیر
اوبراز وئرسه‌لر ده، بورادا عظمت‌لیک‌دن داها چوخ حدسیز شکیل‌ده باش آلیب گئدن
دلدوزلوق آیدین گؤرونوردو.
گلین بلکه
خیردا مسئله‌لردن بؤیوک صحبتلره کئچیم؟ سیزدن سوروشماق ایستردیم، نئجه دوشونورسوز،
۱-جی کارلین شوتلان‌دییادا ساده‌جه
کاتولیک کاهینلرین خصوصی آغ لیباس گئیینمه‌لرینی تطبیق ائتمه‌سی قرارین‌دا
اولدوغونا و یاخود، حاکملرین ده اونون خئیرینه چیخاردیقلاری قرارلا خراج طلب ائتدیینه
گؤره اونون باشینی کسمیش بیر خالق حاق‌دا بیزیم بو قدر بیرمه‌نالی تسووور
یاراتماغیمیز چوخ بسیت اولمازدی‌می؟
هرچند کی، همین
خالق کروموئلین پارلامئنت عضولرینی، لوردلاری، یئپیسکوپلاری تعقیب ائتمه‌سینی،
بوتون قای‌دا و قانونلاری نئجه داغیتماسینی دا گؤروب، اما او زامان هئچ
جیققیریغینی دا چیخارتمامیش‌دی.
بیلین و آگاه
اولون کی، ۲-جی ژاک ساده‌جه هان‌سی‌سا بیر زیر کاتولیکا (۳) کوللئج‌ده وظیفه وئریلمه‌سینه قارشی
چیخمادیغی و بونا بیترف اولدوغو اوچون تاختین‌دان دئوریلمیش‌دی. اما سیزه
خاتیرلادیم کی، یاری کاتولیک، یاری پروتئستانت اولموش، لاکین اوتانماز بیر
قانجیقلا (۴) ائوله‌نمک عشقینه دوشدویون‌دن بو قانیچه‌ن ۸-جی هئنریخ بوتونلوکله اؤلکه‌نین
دینینی دییشدیردی.
آنجاق ائله
اولدو کی، سونرالار بو آروادین اؤزونو ده ائشافوتا گؤندریب اؤلدورت‌دوردو. داها
سونرا او، لوتئره قارشی و پاپانین خئیرینه بیر کیتاب یازدی و سونرادان اینگیلتره‌ده
اؤزونو پاپا اعلان ائد‌رک، اونون حؤکمران‌لیغینی قبول ائتمه‌یه‌نلرین هامی‌سینی
توتوب آسدیردی، ترانسسوبستان‌سییایا (۵) اینانمایانلاری ایسه اودا آتیب
یاندیرتدیردی. و بوتون بونلار چوخ شن و جزاسیز شکیل‌ده باش وئریردی.
توغیان ائد‌ن
وطنداش محاربه‌لری بویونجا باش قالدیرمیش روح چوشقون‌لوغو و خورافاتا قارشی غضب
بوتون میللتی آیاغا قالدیرمیش‌دی. ۲-جی کارلین کرال‌لیغی زامان ایسه گئری‌ده
قالمیش تلاتوم‌لو واختلار یونگول و مولاییم طرزده اللها، دینه کوفر ائتمه دؤورویله
اوز ائدیلمیش‌دی.
بودور، هر شئی
باخ بئله‌جه دییشیر و آدام‌دا بوتون بونلارین بیر-بیرینه ضد اولدوغو تسووورو
یارانیر. اصلین‌ده ایسه، بیر واختلار دوغرو اولموش بیر شئی، دیگر واخت یانلیش کیمی
قبول اولونور. ایسپانلارین بیر کیشی حاق‌دا دانیشارکه‌ن ایشلتدیکلری بئله بیر
دئییملری وار: "دونه‌ن او چوخ قوچاق ایدی". باخ، ائله میللتلری ده بو
جوره قیمتله‌ن‌دیرمک لازیم‌دیر، خصوصیله ده اینگیلیسلری. داها دوزگون بئله دئمک
اولاردی: "بو ایل، بو آی اونلار بو جور ایدیلر".
۱ – بریتانییا کلاس‌سی‌سیزمین مؤلفلرین‌دن
اولموش، مشهور اینگیلیس شاعری آلئکساندر پوپون "دون‌سیادا" ساتیریک
پوئماسین‌دا اله سالینمیش و فران‌سیزلارا حدسیز نیفرتیله تانینمیش شاعر ژان دئننیس
۲ – جون چئرچیل، ۱-جی مالبورو هئرسوقو (۱۶۵۰-۱۷۲۲)، حربی‌چی و سیاسی خادیم اولموش و
اینگیلتره‌نین ان مهشور سرکرده‌سی رانقینا اوجالمیش‌دیر.
۳ – بورادا صحبت اینگیلتره کرالی ۲-جی ژاکین ان یاخین روحانی‌سی و مسلت‌چی‌سی
اولموش یئزویت پئتئرس آتادان گئدیر.
۴ – آننا بولئین (۱۵۰۰-۱۵۳۶) اینگیلتره کرالی ۸-جی هئنریخین آروادی و ۱-جی یئلیزاوئتانین آناسی.
۵ - بیر سوبستان‌سییانین دیگرینه کئچمه‌سی.
کاتولیک خریستیان تریقتینه اساساً یئوخاریستییادا (رببین سوفره‌سی) چؤرکله قیرمیزی
شربین عیسی مسیهین بده‌نینه و قانینا چئوریلمه‌سی کیمی باشا دوشولور.
kulis
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر