پوست مودئرنیزم، گونئی آذربایجان و ادبیات- محمد رضا لوایی

 بیر موصاحیبه ده قوزئی آذربایجان یازیچی لار بیرلیینی کافکانین رومانلارینداکی قارانلیق اوتاقلارا بنزه تمیشدیم. آذربایجان یازیچی لار بیرلیینی دولاندیرانلار بیر چوخ شئیی قارا گؤرورلر. موخالیف نظر ییخیجی نظر دئییل.  گونئی ده بو قارا گؤرمک بعضی یازارلاردا بیر باشقا جور اؤزونو گؤستریر. اؤنجه بیر مسئله یه توخونماق لازیم دیر. باخینیز، شعیرله نثرین قملی، کدرلی اولماسی اونون قارا اولماسی دئییل دیر. البته کی بیزیم ادبیاتیمیز حسرت، آیریلیق ، اسارت، اعتراض و کیملیک رسیملری ایله دولودور. بو بیزیم یاشادیغیمیز دورومون محصولودور.

گونئی یازاری  سئنزورا، آسیمیلاسیون، زیندان، عدالت سیزلیک و بیر بؤیوک لابیرئنت ایچینده ال - آیاق چالیر
بلکه بو دورومدا یارانان متن لری، اؤنجه پئسیکانالیتیک ادبی تنقید گؤزلویو ایله اوخومالییق. ذهنین دیدرگین لییی، روحلا کیملیین چاتاللانماسی، یازارین
ایچینده کی سرحدسیزلیک،  دئسپوتیزمین قیرمیزی چیراقلاری وساییره
...
منده بیر حیکایه وار. ائودن آتیلمیش بیر اوشاق، قیش گئجه سی شاختا، توفان الیندن بیر باشقا قاپی یا سیغینیر. اوشاق قاپینی چالیر آمما قاپینی آچمیرلار. ایشیغین پنجره دن ائشییه تؤکولمه سی بیریلرینین ائوده اولماسیندان خبر وئریر. اوشاق پنجره دن ایچری باخیر. بیر قوجا کیشی تاختین اوستونده درین یوخویا گئدیب. اوشاق پنجره نی چالاراق یالوارماغا آغیز آچیر:
 هئی عمی، سویوقدان اؤلورم آچ قاپینی. انصاف ائت منه بیر گئجه لیک ائوینده یئر وئر. منی دینله ییرسنمی؟ یازیق دیر، گوناه دیر، نه اولار رحم ائت-




قوجا کیشی آمما دوروب قاپینی آچمیر. اوشاق باشقا بیر ائو تاپماق اومیدی ایله یولا دوشوب گئدیر. او گئدیب مئشه نین قارانلیغیندا ایتیر و سونوندا
 سویوقدان اؤلور. اوشاغین بئینیندن کئچن سونونجو تصویر او قوجا کیشی نین ظالیم لییی ایدی. او آمما بیر شئی دن خبرسیز ایدی. اصلینده قوجا کیشی تاختین اوستونده یاتمامیشدی بلکه اؤلموشدو
بیر آچی دان اؤزوموزله موخاطبیمیزین عئینی دورومدا یاشادیغینی حیسس ائدیرم





2

بعضی یازارلاریمیز بیزیم اؤن مودئرن مرحله ده اولدوغوموزو دوشونورلر. بعضی لری اکینچی لیک، مودئرنیزم، پوست مودئرنیزم هاوالاریندا نفس
 چکیریک دئییرلر. اونلارین آرقومئنت لری ده یه رلی و اؤنملی دیر. بعضی لری ده پوست مودئرنیزمه الویداع دئیه رک اونون سونراسیندان یازیرلار. هر حالدا بیز یالنیز تاماشاچییق. انکار و قبول ائتمک بیزیم ایشیمیز دئییل

بیزیم ایشیمیز آختاریش دیر.  میثال اولاراق آذربایجان ادبیاتیندا پوست مودئرن اثرلری تانیماق اوچون مودئرن اثرلری آختارمالییق
پوست مودئرنیزم مودئرنیزمین وارساییمینی ردد ائتمک دیر. بیزیم ادبیاتدا مودئرن اثرلرین فورما و معناسینی - بیچیم و آنلامینی - تنقید ائدن پوست مودئرن اثرلر وارمی؟ یاخود هانسی مودئرن اثرلره دایاناراق پوست مودئرن اثرلریمیزی ایضاح ائتمه لییک؟ پوست مودئرنیزم باغیمسیز پارادیقما دئییل دیر. مودئرنیزم و اونون یارادیجیلیغیندان ائتگی لنن پوست مودئرنیزم  آذربایجان ادبیاتیندا گؤستریلیرمی؟ بیز اؤنجه  زامان اؤلچوسونو نظره آلاراق
یازارلاریمیزین کلاسیک، مودئرن وپوست مودئرن اثرلرینی آراشدیریب سونرا آرادا اولان ائتگی لری تارتیشمالییق


گله نک لری، عنعنه لری تنقید ائدن مودئرنیزم پوست مودئرنیزمین تنقیدیندن قاچا بیلمیر. تنقیدی تنقید ائتمک پوست مودئرن اؤزه للیک دیر
        پوست مودئرنیزمین  بعضی قاچینیلماز دوروم لاری وار.  آذربایجان ادبیاتیندا، خیصوصی اولاراق شعیرده بو دوروم کسینلیکله گؤزه چارپیر. بو گونلر سایبرنئتیک اوخشاتمالار شعیریمیزی بورویوب. پوست مودئرنیزم مودئرنیزمین سایبرنئتیک و سیمولاسیون پنجره سیندن ایچری گیریب متنی دیدیب داغیدیر.  شعیرده بو ایش یانلیش تعریف اولوب. پوست مودئرنیزم آدی ایله ادبی اوغرولوق لار چوخالیب. یازارلارین اثرینی گؤتوروب بیر آز آلت - اوست ائدیب بیر یئنی و آخسار یازی یارادیرلار

 Jean Baudrillard
دئمیشکن؛ صنعی شکیللر و سیموله گؤرونتولر پوست مودئرن توپلوملاری بورودویوندن اصیل اثرله کوپیا اولموش اثرین فرقینی باشا دوشموروک



3
   
  کلاسیک قایناق لاردان سؤز گئدن ده من اؤزومو بیر باشا کیتابی - ده ده م قورقوددا اولان اوبراز، دوخا قوجا اوغلو ده لی دومرولون یانیندا حیسس ائدیرم. بیر آنلامسال - سئمانتیک - و فلسفی قایناق دیر. آذربایجانین، اینسانین و عمومیتله یاشام طرزینین ( آتا - آنا - بالا ) فلسفه سینی تاماملایان بیر متن دیر. ده ده قورقود انسیکلوپئدیاسینی گؤزدن کئچیرنده اونون او گونوموزون اجتماعی، سیاسی، معنوی گئدیشاتیندان آلدیغی تاثیرلر و عئینی حالدا آذربایجانین مدنی، کولتوره ل گئدیشاتینا بوراخدیغی ایزلر دانیلمازدیر. بیلدیینیز کیمی دونیانین کلاسیک متن لری همیشه شاه لار، حاکمیت لر و گوجلولرین دیلی ایله بیزیمله قونوشورلار. دومرولون افسانه سی بو آرادا بیر ایستیثنادیر. هر حالدا کلاسیک متن لری ردد ائتمک سهودیر




فضولینی، شهریاری، واحیدی و عمومیتله کلاسیک متن لری دانانلار مودئرنیزمین مفکوره لرینده ارییه ن یازارلاردیلار. پوست مودئرنیزم بو اویونا
 اونلارین هامیسینی قاتیر. کلاسیزم، رومانتیزم، رئالیزم و مودئرنیزمین حتی او گوبود تئوری لری پوست مودئرنلرین باخیش اوفوق لرینده اوچا بیلیرلر. بو آرادا اسگی اؤلو متن لری یئنی گریملرله، یئنی آچیقلامالارلا اوخوجویا چاتدیرماق پوست مودئرنلرین گؤره ویدیر. کلاسیک متن لره  چوخ سالدیری اولان یئرلرده مودئرنیزمین یاشامینی گؤرمک اولار. مودئرنیزمله پوست مودئرنیزمین آراسیندا بیر کئچید دؤورو، گئچیش دؤنمی وار. آذربایجاندا کلاسیک متن لری غددارجاسینا تاپدالاماق وارسا مودئرنیزم چابالارینین دوام ائتمه سی دئمک دیر. پوست مودئرنیزم کلاسیک متن لری یئنی یوروملارلا اوخوماق ایسته ییر. شوبهه سیز مودئرن ادبی ده نه ییم لر پوست مودئرن ده نه ییم لرله فرقلی دیر. مودئرنیزم سؤکور داغیدیر و یئنی تیکینتی لر یارادیر آمما پوست مودئرنیزم تاماشاچی دیر. یئنی و اسگی سرگی لرین تاماشاسیندان لذت آلیر.
یئری گلمیشکن بیر مسئله یه ده توخونماق ایسته ییرم
     
بیزیم ادبیاتدا
مرکزله شدیرمه وار  Centralization              




بو مرکزله شدیرمه همده حاکیمیتلرین سیاسی باخیشلاریندان قوپوب ادبی قروپلارا یاییلیب.  یازارلاردا، شاعیرلرده، صنعت کارلاردا، قهرمانلاردا توپلانیب
 قالماق ایسته یه نلره ایندی نین اینسانی دئمک اولماز. بیزده مرکز له شدیرمه فردلردن بوراخیلاندا دا قوروپلارا کئچیر. موغانلی لار، تبریزلی لر، اورمولولار و بئله کلمه لر او قوروپلارین مرکزله شمه سیندن خبر وئریر. آذربایجان ادبیاتیندا مرکزله شه دیرمه وارسا اونون  کلاسیک روحلو نظریه لرین تاثیری آلتیندا قالماسینی گؤستریر. بو هئچ خوش دئییل.
یالنیز آوانت - قارد یازارلار استئتیک باخیشلارا مالیک دئییل لر. عادی اینسانلاردا دا استئتیک باخیشلار اولور. بیزیم کیلر او قه ده ر مرکزله شدیرمکله مشغول دولار کی بونون فرقینده دئییل لر. بو گون آذربایجان ادبیاتی بیر پراکتیکایا، اویغونلامایا بویون اه یمه لیدیر؛فردلری  بوراخماق و فردلرین اؤته
سیندن باخماق

ان گوجلو یازار، ان گوجلو اویونجو ... بئله سؤزلردن آجیغیم گلیر. پوست مودئرنیزمده ایکی یازار آراسیندا ده یه رله مه نین، قیمت وئرمه نین ده یه ری یوخدور  



  آذربایجان یازاری همیشه ائوین یوخاری باشیندا اوتورماق ایسته ییر. بیزیم پرابلئمیمیز بودور. اگر اونو خییابانداکی خالقین ایچینه چکیب عادی اینسانلارلا برابر یاشادیب یاراتماغا مئیللی ائتسه ک او زامان اینجه صنعتیمیزین دونیایا سؤزو اولاجاق. بو تحقیر آنلامینا گلمیر. البتته ایندی آذربایجانین ادبی بؤلگه سینی هم گونئی ده و همده قوزئی ده تحقیر، سؤیوش وحاشیه لر بورویوب. بونون سبب لری سیاسال نه دنلردن آسیلی دیر  




 
4




- موحافیظه کار ادبیات هئچ زامان، هئچ یئرده ائورنسل ادبیات اولا بیلمز. موحافیظه کار یازارلار   ادبیات اوجاغینی حاکیمیت لرین سیاسی شطرنج کولوبونا چئویرنلردیلر. آذربایجان یازیچی لار بیرلییی بو موحافیظه کارلیغین تمثیلچی سی دیر.  گونئی آذربایجان ادبیاتینادا  بو موحافیظه کارلیق آغیر کؤلگه سالیب. پوست مودئرنیزمین رادیکال دموکراسی دیلی ایله بو موحافیظه کار بئیین لری آچیقلاییب تنقید ائدنده گونئی له قوزئیین موحافیظه کار یازیچی لارینین خوشونا گئتمیر. گونئی ده یازیچی لار بیرلیینین ماهیتینی دوزگون تانیمیرلار. یازیچی لار بیرلییی گنجلییی، رافیق تاغی نی، وبیر معنادا یئنی لیک گتیره ن استعدادلاری اؤزوندن قووور. من باکی دا اولاندا بیر نئچه نفر یازیچی لار بیرلییندن منه موراجیعت ائدیب اورا عضو اولماغیمی ایسته دیلر. رافیق تاغی اونلارین بیرینه لوایی عضو اولماق ایسته سه ده من قویمارام دئمیشدی. رضا براهنی یه یازیچی لار بیرلیینین فخری عضولویونو وئرنده منده اوردایدیم. آنار دانیشاندان سونرا نوبتی چیخیش براهنیین ایدی. آنار براهنی نی دینله مه ییب دیشاری چیخدی. بیر جور تحقیر وار بوندا. رافیق تاغی اورا باتاقلیق دئیه ردی
 



5

 اؤنجه بیر شئیی دئمک ایستردیم. یازیچی لار بیرلییی نین بیر یانلیش سیاستی،  تورک دیلینین یئرینه آذری دیلینین ایشله تمه سی دیر. اونلار مدنییتده کی سیاسی ائتگی لردن دسته ک آلیرلار. بو مسئله، بیر میللت ایکی دؤولت دیسسئرتاسیاسینین - تئزینین - تام عکسینه دیر. بو تضادد تورکیه ایله آذربایجان فوتبول تاکیملاری یاریشیندا آیدینجاسینا موشاهیده اولونور. "تورکلر بیزه قول آتدیلار"، " آذری لر تورکون فوتبولوندان قورخمورلار" و بونلارا بنزر یازی لارلا خبرلر جمعییته تاثیر بوراخان مئدیالارین سیاسی مقصدلرینی ایفاده ائدیر. آذربایجان دیلچی لرییله تورکیه دیلچیلرینین بعضی تضادلی تئوری لری بیزه سیاستین مدنیته چیخاران سرانجامینی گؤستریر.  سیاستله دؤولتلر کولتورله دیلی ایسته دیکلری کیمی یؤنتمک ایسته ییرلر. بو آرادا گونئی آذربایجان دیل تارتیشمالاری بو ایکی سیاسال - کولتوره ل آخینین تاثیری آلتیندا ایکییه بؤلونوب. آذربایجان تورکجه سی یا تورکیه تورکجه سی؟ بو سوآل بیزیم ادبی آخینیمیزین ان اؤنملی سوآلی دیر. البتته گونئی آذربایجان دیل عالیملری ایله سیاستچی لری دیل حاققیندا اورتاق نظره مالیک دیلر. اونلار دیلیمیز آذری دئییل تورکدور دئییرلر. بئله جه سینه گونئی مکتبی بو تارتیشمالارین ایچیندن باش چیخاریر. منجه بو تارتیشمالارین آخینی گونئی مکتبینین وئردییی یئنی  تعریفه دوغرو گئتسه داها گؤزه ل اولار. آذربایجان تورکجه سی یا تورکیه تورکجه سی؟ نه دن ساده جه تورکجه کلمه سینی ایشله تمیریک؟  بیز سیاسی جوغرافییالاردان اوستون باخساق گؤزه ل اولمازمی؟ نه دن بیز اؤنک و سونک لری بوراخیب واحید کلمه یه چاتمیریق؟ تورک دیلینین سرحدسیز معنوی - کولتوره ل ایقلیم لرینده یاشاییب ائوره نسل متن لر یاراتماق بو قه در زورمو یعنی؟



6

آذربایجاندا اؤزگونلوک و اوریژیناللیق،  ادبی گؤستریلر هیجانی ایچینده گیزله ندیریلیر. گؤستریم یارادیجیلیق دئییل، یارادیجیلیغین قابیغی دیر. بو دایاز گؤستری لر قاپالی بؤلگه لر ضرورتی دیر. عمومیتله یارادیجیلیق هابئله تنقید وائلئشتیری اؤزگور، دئموکراتیک، دینج توپلوملاردا فورمالاشار. سیاسی دئسپوتیزم تاریخی، آذربایجانین ائلئشتیره ل دوشونمه و سورغو - سوآل جوشغوسونو ازیب. فیکیرلر موبادیله سینه یئر وئریلمییه ن اؤلکه لرده تنقید تعارف،اؤوگو، شاکا و سؤیوشه چئوریلر.  بئله اؤلکه لرده تنقید آدی ایله شخصی حئسابلاشمالار، باندلار، قوروپلار اویونو، صابون چکمک لر، بیچاق چکمک لر چوخالار. بو آچی دان اونیوئرسیته لرین ضعیف لیینی ده اونوتمامالییق. البتته گونئی ده میللی ائیتیم و تحصیل  یوخلوغونو نظرده توتساق دورومون گرگین لیینی داها آرتیق دوشونمک اولار.



7


فارس دیلینین " اولوسال آراشدیرما مرکزی " حاکیمییتین ایرانداکی دیللر و دیگر میللت لر حاققیندا چیخاردیغی قرارلاردا تاثیر ائدیجی مرکزدیر. اونلار اینتئرنئتده بئله ائلیمیناسیون ایشینه مشغولدولار. منیم و بعضی آذربایجان یازارلارینین ویکی پئدیا صحیفه سینی سیلیب لر. آذربایجان یازارلارینین فئیس بوک صحیفه لرینی هک ائدیرلر. اونلار فئیس بوک صحیفه لریمیزی تئز - تئز هک ائدیرلر و بیز یئنی سینی آچیریق. دیللر و کولتورلرله دؤیوشمک اوچون  - حتتی اینتئرنئت ساحه سینده -  بؤیوک بودجه لر آییریرلار. گونئیین ایچریده و ائشیکده کی یازارلارینین طالئعی آرخا قاپی دیپلوماسی لارین الینده دیر. من بو آرخا قاپی دیپلوماسی لار حاققیندا بیر یئنی یازی یازیرام. بو موضوعنو داها آرتیق آچیقلایاجاغام.  فارس فاشیست میللتچی لییی  کئچمیشین آشیری باخیش آچی لاریندان قایناقلاناراق دیلیمزی بیر تهدید سانیر. فیردوسی نین ایران - توران دؤیوش لرینی تحصیل کیتابلاریندان سیاسی دوکترینلره قه ده ر داشیماق ایسته ییرلر. بیزیم معاریف چی لییمیزده باشقا دیل، باشقا مدنییت تهدید دئییل، بلکه دیلین و مدنییتین اینکیشافی اوچون هابئله یئرل یئته نک لری کوره سل اوفوق لره چئویرمک اوچون بیر  فورصت دیر. گونئی آذربایجانین دونیایا وئردییی بیاناتدا هئچ بیر خالق، هئچ بیر دیل و کولتور دوشمن دئییل . قاپالی کولتورلر دیگر دیل لری تهدید  ، آچیق کولتورلرسه اونلاری فورصت بیلیر
عمومیتله گونئیین سیاسی و ادبی دورومونو بیر جومله ایله ایضاح ائتمک ایسته ییرم.  " ائورنسللیک یئرللیین پنجره سینده اوتوروب اینسانا باخیر."  پوست مودئرنیزم تضادلی باخیشلارین بیر مکانا توپلانماسی دیر. درمانین ایچینده آجی دا اولور، تداوی ده



8
 
   ویسلاوا شیمبورسکا من ایزدحامین ایچینده " باغیشلایینیز"  کلمه سی یه م دئییر. من عکسینه دوشونورم. نه دن بیز دونیا ادبی ایزدحامیندا " یول وئر کئچیم " کلمه سی اولمایاق؟    گونئی یه پوست مودئرنیزمین " پوزئتیو من"  آچی سیندان باخماق ایسته ییرم.  گونئیین سون اون ایللرده یارانان ادبیاتی " یول وئر کئچیم " ادبیاتی دیر. رومان، حیکایه ، شعیر دئوریمسل گونلرینی ده نه ییر. گؤزه ل بیرآخین وار ایچریده. گنج یازارلار یارادیجی لیغین مودئرن و پوست مودئرن رسیم لرینی گونئی ادبی سرگی لرینده نومایش ائتدیریرلر. تنقید اؤز دیلینی  کلاسیک یؤنتم لردن دیشاری آتیب. گنج تنقیدچی لر یارانیب

بعضی قوزئی و تورکیه یازارلارینا و عمومیتله گونئی ادبیاتینی گؤرمویه نلره یادا گؤرمزدن گلنلره صداقتله داورانماغی اؤنریرم. گونئی ده بو صداقت
سیزلیک یوخدور. گونئی یازارلاری قوزئی له تورکیه متنینی اؤز متنی حئساب ائدیر


گونئی آذربایجان باخیمیندان تورک ادبیاتی بیر کیتاب کیمی دیر. بو کیتابین اوچ بؤلومو وار. بیر بؤلومو گونئی ادبیاتی، بیر بؤلومو قوزئی ادبیاتی و بیر
 بؤلوموده تورکیه ادبیاتی دیر




9
         
   بیز گونئی آمئریکا ادبیاتینی دریندن ایزله مه لییک. سئوگی، ساواش، هیجان، دئوریم، دیکتاتورلارین یوکسه لیشی، دوشوشو، کئچمیشدن، آنی لاردان قایناقلانان یارادیجیلیق، کولونیزاسیونلا دؤیوشمه، دیره نیش، قرارسیزلیق گونئی آمئریکا ادبیاتیندا جوشور قایناییر
     
دئمیشکن؛ کئچمیش دردلرین لذتی دیر بو ادبیات.Jorge Luis Borges
بریزیلیالی یازار ماچادو دئی آسسیسین دون کاسمورو رومانی تاریخین کئچمیشینه قاییتماق ایسته ییر. رومانین قهرمانی  رییو اطرافینین تاریخی حاققیندا بیر کیتاب یازماق فیکرینه دوشور آمما بو ایش سونا چاتمیر. تاریخی کیتاب خاطیره کیتابینا چئوریلیر.  کیملیک سورولاری ایندی نین سورونلاری  ایچینده ایتیر باتیر، آمما کئچمیشه قاییدیش هوسی  رومانین قهرمانیندا اؤلمور. رومان ایندی رییو اطرافینین تاریخینی یازماغا باشلایاق سؤزو ایله بیتیر. بو دوروم گونئی ده ده وار. گونده م پرابلئملری، کئچمیش هوسی، گله جک رؤیاسی
 دیره نیش ادبیاتی - گونئی آمئریکادا درین تاریخه Resistance Literature
مالیک دیر. گونئی آذربایجان دیره نیش ادبیاتینین رمزلری، نیشان لاری او ادبیاتا چوخ یاخیندیر. کیملیک، تاریخسل سیمبوللار، سیررلار، قوتسال یئرلر، اوتوپیالار، قهرمانلارین اؤزه للیک لری، کئچمیشه قاییدیش بو ایکی ادبیات متن لرینده چوخ تکرار اولور. بو ادبیاتین یئنی یازارلاری بیر ائوره نسل راسیوناللیغا اینانیرلار. بونون عکسینی ده دوشونمک اولار. بونا  راسیونال ائوره نسللیک ده دئیه بیلریک

 من بعضی تنقیدچی لرین دوشوندویو کیمی دیره نیش ادبیاتینی بیررئاکسییا بیلمیرم
گونئی آمئریکا و گونئی آذربایجان دیره نیش ادبیاتی ساده جه یئره ل  اعتیراض، ایستک و طلب دئییل. بو ادبیات ائوره نسل راسیوناللیغا مالیک دیر. بلکه ده من سهو دوشونورم. بونو تنقیدچیلریمیز دریندن آچیقلامالیدیلار




10
     
منه اؤنملی اولان متن دیر. ادبی وفلسفی متنیمیزین دیرچه لیشینی ایسته ییرم. بیز انکار نسلی دئییلیک. ایندی گونئیده دینی مضمونلارلا گوجلو شعیرلر یازیرلار. بیز اونلار شعیر دئییل دئیه بیلمریک. هابئله ائروتیزم بدنین جوغرافیاسینی ایضاح ائتمه یه چالیشیرسا بو عیب وضعف دئییل بلکه بیر اؤزه للیک دیر. بدن دیل آچیب اؤزونو قورومالی دیر. بدنی تهدید ائدیب جزالاندیرماق، بدنه مالیک اولماق، اونو گیزله دیب تحقیر ائتمک بدنین عوصیانینا سبب اولوب
 معنویت،  بدنیین چیخیشینی اؤز بؤلگه سینه  Spirituality
بیر خطر سانیر
 بو سون اون ایلده بدن اؤزوندن دانیشیب اؤز خریطه سینی چیزمه یی شعریمیزده باجاریب. البتته کیشی یازارلار بو قوروغو داها چوخ پوزا بیلیب لر
 قادینین بدنی هله ده گونئی ده و قوزئی ده اؤزونو آز و قورخا - قورخا  گؤستریر. قورآنین اؤزو قادینین آیباشی سویوندان، عادت قاناماسیندان هابئله نئجه  ناسیل سئویشمکدن آیدینجاسینا یازان یئرده نه دن یازارلارا مانع اولورلارکی؟ شرق کلاسیک یازارلاری سئومه یی اؤنجه اوغلان اوشاقلاریندا ده نه ییب. بو دوشونجه پلاتونون بیرینجی مرحله ده گنج اوغلانلارلا سئویشمه یی ده نه یین سرانجامیندان شرق و خصوصی اولاراق ایران ادبیاتینا کئچیب. سعدی نین بو سئوگی سی و ائشجینسه للییی هله ده اونون کیتابلاریندا دورور. کیشی نین بدنی اسگی متن لرده دیالوق آچماغی باجاریب. بو ادبیاتین کیشی سل اولدوغوندان آلینیر. بیچاغی اله آلیب کیشی نین پئنیسینی کسمک بیر اخلاقی ده یه ر سانیلیر، آمما او پئنیسین باشینا گلدییی احوالاتی یازان یازارا اخلاق سیز دئییرلر. اسلامی حاکیمیت لر کشفیات لاری فاحیشه لری قوللانیب اونلاری سیاسی -مدنی فعاللارا تقدیم ائتمه یی ده یه ر بیلیرلر آمما بیر فاحیشه اؤز خاطیره لرینی یازیب یایسا اؤلومه قه در سورونمه لی دیر. ائروتیزم اصلینده بدنین تاریخده چکدییی دردلرین ایضاحی دیر. آمما ادبیاتین هامیسی دئییل. یعنی ائروتیزم ده بو آغاجین بیر بوداغی دیر
هر حالدا  پوست مودئرنیزمین اینترنئت بؤلگه سینده بو چئشیدلی رسیم لرینی گؤرمک اولار.  اخلاقی ده یه رلردن یازان شاعیرله  اؤز ایسپئرمیندن یازان شاعیرین برابر چالیشماسی ماراقلی دیر




11

من تبریزی مولانا تبریزلی شمسی سئون کیمی سئودیم. تبریز اوتوپیام منیم. تبریزدن شبستره بیر یول گئدیر آدی زهتابی. تبریزدن اهره بیر یول گئدیر آدی باریز. تبریزدن موغانا بیر یول گئدیر آدی خان چوبان. تبریزین ادبی انجمن لرینده بؤیودوم. اوردا اولان چیرپینتی لاریم کیتاب لارا، یازیلارا چئوریلدی. گونئی ده چوخ دوستوم وار آمما زهتابی ایله کئچیردییم آنلار ان گؤزل آنی لاریم دیر. باکی دا دا رافیق تاغی ایله چوخ یاخین ایدیم. منه قاییت باکی یا داریخیرام دئیه ردی. سون گونلرینده قو قوشو اولموشدو. سانکی اؤز اؤلومونون واختینی بیلیردی.
بعضن غوربتین درینلیینده دوستلاریم یادیما دوشنده ایچیمین یالنیز اوتاغیندا بو تورکونو اوخویارام؛
بیر لوکما اکمه یی ایکییه بؤلدوک
برابر آغلادیق، برابر گولدوک
نه گونلر یاشادیک، نه گونلر گؤردوک
زامان بیر ماثالمیش آرکاداش
بلی زامان بیر مثل دیر و بو مثلی یارادان نه یازیق کی بیز دئییلیک



12

کلمه لر، دوشونجه لر آزادلیقدان دانیشا بیلرلر آمما اینسانا آزادلیق وئرمزلر. آزادلیق اینسانا دوشونجه وئره ر. آزادلیق اولمادان اخلاق، قانون و امنیتین معناسی یوخدور. همیشه منی سئونلره و منی سئومییه نلره آزادلیق ایسته میشم. آزادلیغین  یالنیز سیاسی آنلامیندان دانیشمیرام. منیم باخیشیمدا آزادلیق
اؤزوده اسیردیر. آزادلیغین آزادلیغینی ایسته