«ان
چوخ سنی سئویرم دئییرم؛ اما منجه حقیقی سئوگی بو دئییل. سن بیر بیچاق‌سان، من ده
دایانمادان او بیچاقلا ایچی‌می دئشیرم دئسه‌م، بلکه ده حقیقی سئوگینی ایضاح ائلمیش
اولارام...» عشق... چوخوموزون ایچینی دئشه‌ن کسکین بیچاق. یئر اوزون‌ده‌کی ایلک
سئوگی‌دن بو یانا سئوگی حاقین‌دا دانیشیلان تراگیک حادثه‌لر، کایناتا سیغمایان بیر
قارتوپو کیمی دایانمادان بؤیومک‌ده‌دیر.
سئوگی
بوتونلوکله اینسانین اؤزونو تاماملاماسی‌دیر. هالبوکی، «اؤزوم‌دن باشقا هئچ بیر
اسکییم یوخ‌دور» دئمیش‌دی کافکا. او اسکیی تاماملاماق آختاریشین‌دان باشقا نه ایدی
کی سئوگی. ایچیمیزده‌کی بوش‌لوغو دول‌دورماق، اسکیکلریمیزی تاماملاماق، اؤز
یالنیزلیغیمیزی بنزریمیزین یالنیزلیغی ایله آرادان قالدیرماغا چالیشماق دئییل‌سه،
بس ندیر سئوگی؟
«یاریمچیق
یارادیلمیشلاریق بیز. سئوگی ایسه تاماملانماغا دویدوغوموز دؤزولمز سوسوزلوق‌دور.
اؤز ائرکک و یا قادین یاریم اولمادان تامام‌لانا بیلمره‌م!»
بئله باخان‌دا
باشقاسی ایله بیر اولماق، بوتؤولشمه ریتوالی‌دیر سئوگی. سئوگی‌لی ایسه هم هئچ
کیمین بیلمدیی یئر، کشف ائدیلممیش قیته، هم ده دوغولدوغوموز ائودیر.
هامی حیاتینین
بیر دؤنه‌مین‌ده سئوگینین قوربانی اولور. سئوگی هم گؤروش، هم ده سئچیم‌دیر. قارشی‌داکی
اینسان‌دا اؤزوموزو گؤرمک ایستییمیز، اونونلا تامام‌لاناراق کایناتا عایید
اولدوغوموز ایللوزییاسی‌دیر. جننت‌دن قووولماغیمیزین و اؤلومو گؤزلمییمیزین درین
عذابینا دایانا بیلمیین، کایناتین سون‌سوز درینلیینه دالا بیلمیین بیر یولودور...
هالبوکی،
اینسان دایانمادان دییشیلیر. زامان اوستوموزدن کئچه‌ن‌ده عینی جور قالا بیلمیریک.
«آختاردیغی‌می تاپدیم» دئدییمیز آندا یئنی بیر ایتکی یاشاییریق. اصلین‌ده بیز
تاماملانماغی، بیر یئرده اولماغی ایستیرکه‌ن ایچیمیزده هیسس ائدیریک کی، هئچ بیر
تاماملانما بیزی قاران‌لیق تونئللردن قورومایاجاق. بو بیلگی ایله اینقیلاب‌چی
اولوب، اؤلومه سئوگی ایله آیاق دیره‌یه‌نلریمیزله یاناشی اؤلومون کسکین حقیقتی
تسلیم اولانلاریمیز دا اولاجاق‌دی. کافکا بیر آز ایکینجی قروپا داخیل ایدی. اؤزون‌ده‌کی
اسکیکلیین مؤوجودلوغونو، بونون حیات دئییله‌ن جهنم‌ده ان آزین‌دان اؤزو اوچون
قبولئدیلمز اولدوغونو بیله‌ن بیر شخص...
صنعت‌چیلرین،
فیلوسوفلارین، عالیملرین اورتاق دردی کاینات‌داکی مؤوجودلوغوموزو موطلق و اوزسیز
بیر توپلومون ایچین‌ده گؤرمک دئییل‌دی‌می؟ کافکا بوتؤولوک هیس‌سینی هئچ واخت
یاشامایاجاغینی بیلیردی. کافکا اوغورسوز آشیق ایدی. او اؤلومو سئوگی‌دن داها چوخ
گؤزلییردی. اصلین‌ده سئوگی اونون ایستدیی اما باجارا بیلمدیی بیر ایش ایدی.
البته اونون
اوچون چیخیش یولو ایدی سئوگی، آنجاق باجارا بیلمه‌دی چونکی اینانج‌سیز ایدی. سئوگی
ایله خلاصا اینانمیردی، بئله بیر قورتولوشو آرزو دا ائتمیردی. سون نفه‌سینه قدر
کافکانین یانین‌دا قادینلار اولموش‌دو. آنجاق کافکا همیشه بیر قویونون دیبین‌ده
ایمیش کیمی چابالاییردی. تکجه میلئنا ایله یاشادیغی سئوگی بیر باشقا ایدی. آنجاق
اوندا دا قویودان چیخماغینا لاپ آز قالمیش اؤزونو یئنی‌دن قارانلیغا ایت‌له‌دی.
قورخویا تسلیم اولموش بیر روح ایدی کافکا و اؤلممیش‌دن چوخ اول اؤلوم اونو اله
کئچیرمیش‌دی.
کافکا حیاتی
اولجه‌دن اودوزولموش بیر محاربه کیمی قبول ائتمیش‌دی. بونا گؤره ده بوتون حیاتی
اؤلومه هیسس ائتدیی هسرتین اوستونو اؤرت-باس‌دیر ائتمکله کئچ‌دی. اینسانین تراگیک
آلین یازی‌سی‌دیر اؤلوم. هان‌سی سئوگی اؤلومله اوزبوز گله بیلمیش‌دی؟
نیتسشئ «...
اینسانین سئومک اوچون مؤوجود اولدوغونو ثبوت ائتمه‌سی لازیم‌دیر. عشق بیر باغلی‌لیق
اولاراق منلیین قورونماسی، هدفه چاتما و اؤزونو تاماملاما اوغرون‌دا اورتایا
قویولان شدت‌لی بیر آرزودور.»
اؤزونو همیشه
اسکیک گؤره‌ن و بئله یاشایان کافکا سون موناسیبتین‌ده، سون نقطه‌ده بیر آز بونو
قیرمیش‌دی. بو خرونیکی اومیدسیزلیین اخلاقی، ایدئولوژی و پسیخولوژی سببلری البته
واردیر.
تاریخه سئوگی‌لیلری،
شخصی حیاتی ایله ده دامغاسینی وورموش حادثه‌لردن بیری اولان کافکانین میلئنا ایله
یاشادیغی، یا دا یاشایا بیلمدیی سئوگییه باخماق، اونو باشا دوشمک اوچون اولجه ایکی‌سینه
ده شخص اولاراق آیری-آیری باخماق لازیم ایدی.
پراقا
شاعر، مملکت‌دن
اوزاق،
حسرتلرله
دلمه-دئشیک،
قدیم شهرده
دایانمیش‌دی،
میدان‌دا، تک
باشینا...
قوتیک بیر
دیوار اوستون‌ده
هانوش اوستانین
ساعتی اون ایکینی ووروردو
ناظیم حیکمت
خصوصیله گئجه‌لری
سانکی قاران‌لیق بیر جادوگرین اینشا ائتدیی، چیخیش‌سیز قوتیک روحلار اؤلکه‌سی‌دیر
پراقا و خصوصیله قدیم شهر.
بو کن‌ده کافکا
«پنجه‌لری اولان کیچیک آنا» دئیردی. پراقا ایله موناسیبتی کاسیب و هوزن‌لو ایکی
آدامین بیر-بیرینه باغلی‌لیغی کیمی ایدی. نه بیر آرادا اولا بیلیردیلر، نه ده
آیری.
۱۹-جو عصرین ۸۰-جی ایللرین‌ده پراقا سون درجه
کوسموپولیت شهر ایدی. موختلیف خالقلارین، سیاسی گؤروشلرین بیر یئرده توپلاندیغی
بوهئمیا هابسبورگ ایمپئراتورلوغونون بیر پارچاسی ایدی. آلمان مدنیت و دیلینین
چئخلر اوزرین‌ده سون درجه بؤیوک بیر اوستونلویو و تأثیری واردی. هامینین تحقیر
ائتدیی یهودیلر ایسه اهالینین تخمیناً ۵ فایزینی تشکیل ائدیردی.
۱۸۸۳-جو ایلده دوغولان کافکا ایسه پراقادا
آلمانجا دانیشان یهودی ایدی. بوتون بو قارماقاریشیقلیغین ایچین‌ده آدامین اؤزونو
تاپماسی، اؤزو کیمی قالا بیلمیی چوخ چتین ایدی. اونا گؤره ده کافکا اوچون چوخ
زامان قاچیب قورتولماق ایستدیی بیر سئوگی‌لییه بنزییر پراقا. آوروپالیلارین «قیزیل
شهر»، «ناغیل شهری»، «آوروپانین اوریی»، «شهرلرین آناسی» آدلاندیردیغی پراقا بوتون
ضدیتلرینه رغمه‌ن ایندیکی قدر جلبئدیجی شهر ایدی.
میلئنانین کافکاسی
دئییرسن کی،
آختاردیغین آدام
همیشه گوج‌لو
اولمالی، هئچ ضعیف اولمامالی
حاق‌لی دا
اولسان، حاق‌سیز دا اولسان
سنی همیشه
مدافعه ائتمه‌لی، قورومالی
بوتون قاپیلاری
آچمالی سنه
اما من او
دئییله‌م جانیم
یوخ، یوخ، او
من دئییله‌م...
آختاردیغین من
دئییله‌م، جانیم
کافکا دئییله‌ن‌ده
میلئنا یادا دوشمور، اما میلئنا دئییله‌ن کیمی یادا کافکا دوشور. هالبوکی، تاریخه
دوشموش سئوگینین سببکاری اولماسین‌دان باشقا بیر قادین، بیر اینتئللئکتوال، بیر
سئوگی‌لی اولاراق اؤزونه مخصوص گوجو ایله، جسارتی و تراگیک اؤلومو ایله تک باشینا
دا اؤن‌م‌لی بیر شخصیت‌دیر میلئنا.
«سئومه‌دن
اینسان حاقین‌دا هئچ نه بیلمزسه‌ن» دئمیش‌دی بیر گون دوستونا.
« ... او گونه
قدر گؤرمدییم جان‌لی بیر آتش ایدی او... هالبوکی، ائله اینجه، ائله جسور ائله عقل‌لی
ایدی کی! هر شئیی ده او قدر آسان فدا ائدیردی کی! یا دا بلکه ده هر شئیی
فداکارلیغی سایه‌سین‌ده الده ائتمیش‌دی...»
یاخین دوستو
کاخ برودا بئله دئمیش‌دی کافکا. دوغرودان دا میلئنا چوخ سداقت‌لی بیر قادین ایدی.
حیاتا باغلی‌لیغی ایله سئچیلیردی. بو خصوصیتلری حیاتین اونا هم هدییه‌سی، هم ده
جزاسی ایدی.
میلئنا
کافکانین اثرلرینی چئخ دیلینه چئویرمیش‌دی. مکتوبلاشمالاری و دوستلوقلاری بئله
باشلامیش‌دی. ۱۹۲۰-جی ایلده مکتوبلارلا باشلایان بو دوستلوق گئت-گئده مکتوب سئوگی‌سینه
دؤنموش‌دو. کافکانین موناسیبتلرین کسیلمه‌سی حاقین‌دا ۱۹۲۳-جو ایلده وئردیی قرار قدر. هر گون
پوچتا بیر عبادتی گئرچکلشدیریرمیش کیمی قاچان میلئنایا بو قرار بؤیوک زربه اولدو.
یئنه هر گون پوچتا گئدیردی.
اونلار تانیش
اولان‌دا میلئنا ائولی، کافکا نیشان‌لی ایدی. کافکا مکتوبلارین‌دا نیشان‌لی‌سینا
وضعیتی آچیقلاماق ایستییردی. میلئنا ایسه ارینه نه حقیقتی دئمک، نه ده اوندان
آیریلماق ایستییردی.
میلئنایا مکتوب
گؤندره‌ن دونیانین ان چوخ سئوه‌ن آدامی ایدی.
«یا بو دونیا
بالاجادیر، یا دا بیز دیو کیمیگیک، هر نه ایسه، بیزیم اونو بوتونلوکله
دولدوردوغوموز دقیق‌دیر. میلئنا، میلئنا، میلئنا... آدین‌دان باشقا هئچ نه یازا
بیلمیرم...یازمالییام اما! میلئنا، سنی سئودییمه گؤره یئر اوزونو ده سئویرم دئمک!»
بئله حیسس
ائدیردی کافکا میلئنانی. هله بیرلیک‌ده کئچیردیکلری دؤرد گون... برابرلیک‌دن،
توخونوشلاردان سونرا کافکانین اونوتدوغو اکسیک‌لیگی، قورخاق‌لیغی، باجاریق‌سیزلیغی
یئنی‌دن اوزه چیخیر و اونون روحونو اله کئچیریر.
دلیجه‌سینه بیر
قیسقانج‌لیق، گؤرمیی آرزولاما، اما ووسالی، گؤروشو رد ائتمک... هر ایکی‌سی
یورولماغا باشلامیش‌دی. بو یورغونلوق، بوتون قورخو اعترافلارینا رغمه‌ن کافکا
موناسیبتی بیتیرمه‌یه جسارت ائده بیلمیش‌دی. قورخاق‌لیق‌دان و قاچیش‌دان یارانان
جسارت ایدی بو.
سئوه‌ن
روحلارین مکتوبلاشماسی کافکانین ایستیی ایله سونا چات‌دی بئله‌جه. مکتوبلارین بو
سئوگینی داشییا بیلجیینه اینانمیردی کافکا. میلئنا داها چوخونو ایسته‌یه‌ن و بونا
لاییق اولان بیری ایدی اونون اوچون. او ایسه میلئنانین ایستکلرینی قارشیلایا بیلمه‌یه‌جک
قدر یورغون، گوج‌سوز و ایستک‌سیز ایدی. ساغلاملیغینین هر گون بیر آز دا پیسلشمه‌سی
بو آیریلیغین ان اؤن‌م‌لی سببی ایدی. مکتوبلاشمانین بیتمه‌سین‌دن بیر ایل سونرا، ۱۹۲۴-جو ایلده کافکا اؤلور. میلئنانی و
آوروپانی ایسه پیس گونلر گؤزلییردی...
«میلئنا...بیلمه‌لی‌سه‌ن:
قارشینداکینی یالنیز وارلیغینلا قورتارا بیلرسه‌ن، باشقا هئچ نیین معناسی یوخ‌دور.
»
Nərmin HÜSEYNZADƏ KULIS
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر