تبریزده ۵ ایللیک حیات‌دان
سونرا باکییا قاییتدیغیم‌دا بیر شئیرده اوخودوغوم بو میصراعنین دوغرولوغونا ائله او
زامان اینانمیشدیم. باهار تبریزی جوشدورور، قانینی قاینادیر، اؤزونا صاحب چیخماق اوچون
داها بیر قیاما قالدیریر... تا کی نؤوبتی باهارا. گونئی‌دن سؤز دوشه‌ن‌ده تعصب چکمییمین اصل سببینی هئچ کسه ایضاح
ائتمه‌یه چالیشمامیشام. آخی کیمی و نیه اینان‌دیرمالییام کی، گونئی ده آذربایجان‌دی؟
آخی نیه کیمه‌سه اوراداکیلارین دا یاخشی‌سی ایله پیسی ایله بیز اولدوغوموزا آنلاتماغا
چالیشمالییام؟ اینسانا اؤزونو تانیماق اوچون بلدچی لازیم اولماسین گرک. بو بیزیک -
گونئی‌لی، قوزئی‌لی آذربایجان و تورک. هر شعییمیزله اؤزوموزوک...
بالاجا نئدا. ۵ یاشی وار.
هله ده دیل آچیب دانیشمیر. عائله‌نین یئگانه اؤولادی، آتا-ناسینین، نسلین گؤز ببیی.
عائله طبیعی کی ناراحات‌دیر، اوشاق ۱ ایل سونرا مکتبه گئده‌جک، اما هله عادی جمله‌نی بئله سؤیلمیر.
یا بلکه سؤیله‌مک ایستمیر؟ نهایت متخصص ریی: «اوشاق ایکی دیل آراسین‌دا قالیب. روحونا
یاخین اولانی بئینینه یاخین بوراخماماغا چالیشیرلار و بو، بیر آز اوشاق اینادکارلیغی،
بیر آز اوشاق باجاریق‌سیزلیغی ایله بیرلشیب اورتایا اوزوجو بیر دورومو چیخاریب». داها
ساده دیلله ایضاحی: نئدا ۱ ایل سونرا تبریزین ان یاخشی مکتبلرین‌دن بیرینه گئده‌جک، او
مکتبه کی، اورادا اونا ایندییه قدر ائشیتدیی دیل‌دن فرق‌لی، تامامیله یاد بیر دیل‌ده
دانیشاجاقلار. عائله آرتیق ۲ ایلدیر کی، نئدانی بو چتین‌لییه آلیش‌دیرماق ایستییر و گنج آتا-آنا
اؤز آرالارین‌دا تورکجه، نئدا ایل‌سه فارس دیلین‌ده دانیشیرلار. دوشونورلر کی، بو واسطه
ایله اؤزلرینین ایللر اول یاشادیغی دیل پروبلئمینی قیزلارینین یاشاماسینین قارشی‌سینی
آلاجاقلار. اما اوزین‌ده قیزلاری عمومیتله دانیشماق ایستمیر. مکتبه هازیرلاشان نئدا
ایندی‌دن گئدجیی او اونوانی نینکی سئویر، حتی اورادان قورخور دا. یا بیردن معلمین دئدیینی
آنلامادی، یاخود یازا بیلمه‌دی؟ آخی او معلم اونونلا باشقا دیل‌ده دانیشاجاق، ائله
بیر دیل‌ده کی، او نئدانین دیلی دئییل... و نئدا کیمی مینلرله، میلیونلارلا اوشاقلارین...
شاعره کیمیا خانیملا تبریزده تانیش اولدوق.
گؤزلری گؤرمور، اوزین‌ده تانری اونا سؤز سئوگی‌سی وئریب. قیزینین آدینی اؤزونه تخلص
گؤتوروب، گونلرین بیرین‌ده تورک دیلینی اؤیره‌نمک اوچون قاپی‌می آچیر و رازیلاشیرام.
ایلک طلبه‌م کیمیا خانیم اولور. هوسله شئیرلرینی منه اوخویور، او شئیرلرده آنجاق فئللرین
تورک دیلین‌ده اولماسینی دئییب اینجیتمک ایستهمیرم. دویماق باجاریغی اولدوغونو اونودورام،
اؤزو خاتیرلادیر: «بیلیرم آنلامادیز.
آخی من تورک دیلین‌ده یازا بیلمیرم، سیز
ایسه یقین کی، فارسجانی آنلامیرسیز». دوغرو دئییر، تبریزده ایلک ایلیم‌دیر و بوردا
ائوده، کوچه‌ده، ماغازادا آنجاق تورک دیلینی ائشیدیرم. «تبریز فارس دیلینی سئومیر دئیه‌سه‌ن»-
ایلک قناعتیم ده ائله بو اولور. اما بونلاری کیمیا خانیما دئمیرم، او ایسه دانیشیر.
تورک دیلین‌ده یازا بیلمه‌مه‌سینین سببی آیدین‌دیر، ۳۷ ایللیک حیاتین‌دا
آنا دیلینه اولان سئوگی‌سینی اوریین‌ده یاشادیب، نهایت بو سئوگینین کاغیذا تؤکمک ایستییر.
آنجاق نئجه؟ اگر عادی بیر جمله‌نی بئله آنا دیلین‌ده - تورک دیلین‌ده یازماغا چتین‌لیک
چکیرسه او زامان شئیره لازیم اولان پوئتیک‌لیگی، بدیعی ایفادنی نئجه تاپاجاق؟
اما آخی او یازماق ایستییر، اؤز دیلین‌ده،
آناسینی، ننه‌سینین، اولو ننه‌سینین و... گله‌جک نسیللرین دیلین‌ده. تانری اونا یازماق
باجاریغینی وئریب، بن‌ده‌لر ایسه اونو آنا دیلین‌ده یازماق باجاریغینی منیم‌سه‌ییبلر.
تانرینین وئردیینی بن‌دنین قددارجاسینا آلدیغی بیر دونیادا کیمیا خانیم هله اومیدلی‌دیر.
نه زامان‌سا باجاریغینی اونو قسب ائد‌نلرین علین‌دن آلماغی دا باجاراجاق. تانری اونون
یانین‌دادیر...
بن‌ده‌لر ده گوجلرینی بیرلش‌دیره‌ن‌ده کیمیا
ایستدیی کیمی یازا بیله‌جک، هم ده سئویم‌لی قیزینین اونو اوخویوب آنلامایاجاغین‌دان
قورخمایاراق...
خانیم دانیشور معلم‌دیر. اؤمرونون ۳۵ ایلینی بو
پئشه‌یه حصر ائدیب. مکتب‌دن باشلایاراق اونیوئرسیتئته قدر اوزون بیر یول کئچیب. ۳۵ ایلده قارشیلاشدیقلارینی
بیر یئره ییغ‌سان نئچه جیلد کیتاب اولار. اما او نینکی کیتاب یازماق، دانیشماق‌دان
بئله چکینیر. ایکی رئژیم‌ده گؤردوکلری اونا داها احتیاطلا داورانماغی وادار ائدیب.
سیرر داغارجیغی‌دیر، منیم بو ایفاده‌م خوشونا گلیردی، دئییردی کی، اؤزونو بئله اولان‌دا
دوغرودان دا سیرلی هیسس ائدیر. بیر طلبه‌سین‌دن دانیشیر، یولو مشهور ۳۹-جو اوتاق‌دان کئچه‌ن طلبه‌سین‌دن. بیلمه‌یه‌نلر اوچون دئیک کی،
«۳۹-جو اوتاق» آدلاندیردیقلاری تبریز هبسخاناسینین ایشگه‌نجه اوتاغی‌دیر.
اورا یولو دوشه‌نلر جهنمی بو دونیادا یاشادیقلارینا امین اولورلار. خانیم دانیشورین
ده بیر طلبه‌سی همین او مشهور ۳۹-جو اوتاغین
«قوناغی» اولوب. اورادان و عمومیتله هبسخانادان چیخان‌دا ایسه دوشدویو وضعیت رئژیم
یان‌لی‌سی اولان معلمین بئله اوریینی گؤیندیب. دئدیینه گؤره گؤزونو همین او طلبه‌نین
دؤیولمک‌دن گؤیرمیش دوداقلاری آچیب: «دهشت‌لی ایدی. اونو تصادفه‌ن کوچه‌ده گؤردوم.
بابک قالاسینا یوروش‌ده حبس اولونموش‌دو.
من گؤره‌ن‌ده حبس‌دن چیخمیش‌دی. منه یاخینلاشمادی، یقین کی منیم اوچون پروبلئم یاراتماق
ایسته‌میردی. بیلیردی کی اونو ایزله‌یه بیلرلر. ۳ ایل هبسخانادا
قالمیش‌دی. من اؤزوم اونا یاخینلاشدیم. معین فیکیرلری اولدوغونو بیلیردیم، آچیق دانیشماساق
دا اونا باشا سالماغا چالیشیردیم کی، ایران بیزیم خلاصیمیزدی. اما اونون وضعیتینی گؤره‌ن‌ده
اوتاندیم. هئچ نه دئمیردی، اما دؤیولمک‌دن گؤیرمیش دوداقلاری «نه اولدو اوستاد، بس
ایران بیزیم خلاصیمیز ایدی؟» دئییردی. اؤمرومون ۳۵ ایلینی ایرانا
بؤیوکلویونو آنلاتماغا حصر ائتمیشدیم. شاه زامانی بؤیوک و قودرت‌لی ایران‌دان دانیشیردیق.
تورک اولدوغوموز بیلیردیک، تورکلرین ایران تاریخین‌ده‌کی یئرین‌دن دانیشان‌دا گیزلی
ده اولسا قورورلانیردیق. اما تورک وارلیغیمیزین محو اولدوغونو دوشونموردوک. منیم کیمیلر
چوخ ایدی. سونرا رئژیم دییش‌دی، بو دفعه ایسلام جومهوریتینی تعریفله‌مه‌یه باشلادیق.
داها سرت اولدوق، میللی مثلاًی یاخینا بئله بوراخمیردیق. ائوده آنامیزلا، اوشاغیمیزلا
تورک دیلین‌ده دانیشیردیق، قارشیمیزدا اوتوران طلبه‌لرین ایسه تورکجه وئردیی سوالی
جاوابلان‌دیرمیردیق. بیر اوستاد یولداشیمیز واردی. همیشه بیزیمله بونون به‌سینی ائدیردی.
دئییردی کی، منیم اوچون واجیب اولان طلبه‌نین اؤیره‌نمه‌سی‌دیر. او اوستاد یولداشیمیز
قورخماییب حتی درسی ده تورکجه باشا سالیردی. ائله بونون دا قوربانی اولدو. «اونیوئرسیتئت‌ده
اؤیرنجیلرله تورکجه دانیشماق اولماز» بیزه بئله دئییردیلر. نیه‌سینی سوروشموردوق، دوغرو
دئدیکلرینی دوشونوردوک».
خانیم دانیشور ایندی تقاودده‌دیر، ۳۵ ایللیک معلم‌لیک
تجروبه‌سین‌ده ائده بیلمدیکلری اوچون تأسف‌لنیر. «ایکینجی دفعه ایمکان وئریلسی‌دی حیاتینی
نئجه یاشایاردی؟» سوالینی جاوابلان‌دیرماق ایستمیر. او حقیقتلری آنلاییب، اما هله ده
اونلارلا باریشماق جسارتین‌ده دئییل. بیزه «آنلاماق دا بیر جسارت‌دیر» تسل‌لی‌سی قالیر...
سونونجو قوناغیم «اؤزوموزونکو» دئییل. میللیتجه
فارس‌دیر، باکییا قوناق گلیب. دوکتور ازیزپور هکیم‌دیر و قارشی‌سینا چیخان هر آدام‌دا
موطلق بیر خسته‌لیک تاپیب اونون موالیجه‌سی اوچون مصلحت وئرمک‌دن خوش‌لانیر. باکینی
دا سئویب، آذربایجانی بئله تسووور ائتمدیینی دئییر. اونون تسووورون‌ده آذربایجان کیچیک،
اینکیشاف‌دان اوزاق، مودئرن هئچ ندن خبری اولمایان توپلوم‌لو بیر اؤلکه ایمیش. اما
ائله ایلک آددیمین‌دا بو تسووورون یانلیش اولدوغونو اعتراف ائد‌جک قدر صمیمی‌دیر:
«ایندی بیلدیم کی، ایران‌دان هامی نیه واخت تاپان‌دا قاچیب باکییا گلیر».
تانیش‌لیق ایرلیلدیکجه سیاسی صحبتلردن یایینمیر،
«خالق موجاهیدلری»ندن اولدوغونو «اعتراف ائتمه‌سی» جمعی ۲ گونوموزو آلیر.
سیاسی باخیشلارین‌دا میللی منسوبیت آختارماق جهدیمیزی گؤرور. قیمتلندیریر و درهال دا
بلکه ده باکی‌دا، بیزیم «مئیدانچامیزدا» اولماسینین وئردیی دویغویلا دانیشیر: «من فارسام،
اما گؤروره‌م آخی اوراداکیلار (گونئی آذربایجانی نظرده توتور- ائ.ا) بیز اولماق ایستهمیرلر.
زورلا اینسانی نئجه باشقالاش‌دیرماق اولار؟ اینسان فارس دیلین‌ده دانیشا بیلر، بونو
اونا مجبور ائده بیلرسه‌ن، اما تورکو فارس ائتمک اولماز آخی. من بونو آنلاییرام». هکیم
دوستوموز اوتانیر، سانکی رئژیمین سیاستین‌دن او گوناهکارمیش کیمی: «منیم چوخ‌لو تورک
دوستلاریم وار، اونلارسیز ایران ایران اولماز کی. اما اگر اونلار آزادلیق ایسته‌سه‌لر
بیز بونون قارشی‌سینی آلا بیلمیجییک. من پروسئسلرین گئدیشینی گؤروره‌م، قبول ائتمک
چتین‌دیر، اما سونون‌دا رازیلاشاجاغیق. بیز ده رئژیم‌دن راضی دئیی‌لیک، ایران‌داکی
وضعیت‌دن هئچ کس راضی دئییل - فارس دا، تورک ده، عرب ده. اما تورکلره ایکیقات اذیت
وار. بیزه اوشاق‌لیق‌دان بئله اؤیردیبلر کی، تورک دیلین‌ده علم اولماز. باکینی گزیرم
و بونون عکسینی گؤروره‌م. سیز بیزی باغیشلایین، بیز اصلین‌ده هامیمیز قوربانیق...»
«باهار تبریزین قیامیدیر» دئییلیر بیر شئیرده. تبریز ایللردیر
کی، باهاری قیاملا قارشیلاییر. بیز ایسه بوردا تبریزین هر قیامینین سونونون آزادلیق
دولو بیر باهارا آچیلاجاغینی گؤزلییریک. تأسف کی، هله‌لیک ساده‌جه گؤزلییریک. اوشاقلار
ایسه بؤیویور و گونلرین بیرین‌ده آتا یوردون‌دان دیدرگین سالینان بو اوشاقلارین آتا
یوردو تبریزده بیر قیام باشلاداجاغی گون گئتدیکجه یاخینلاشیر...
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر