دونیا
سیویلیزاسییانین مرکزی حساب اولوناجاق آذربایجان تورپاقلارین‌دا دؤولت‌چی‌لیک
تاریخینین رسمی معلوماتی ۵ مین ایل اؤنجه‌نی گؤستریر. تورکلرین ایلکین
مسکه‌نینی آلتای داغلارینین اتکلری حساب ائد‌ن آلتای نظریه‌سینی پوچا چیخاران محض
شومئر نظریه‌سی‌دیر. اؤن آسییادا – اورمییا گؤلو اطرافین‌دا تورکون رسمی تاریخی ۵ مین ایله سؤیکنیر. بو
تاریخ مدتین‌ده آذربایجان تورکو دونیایا نومونه اولا بیله‌جک بیر سیرا
ایمپئرییالار، دؤولتلر بخش ائتمیش‌دیر.
گونئی
آذربایجان مسئله‌سی دونیا گون‌ده‌مین‌ده
چاغداش
دؤنه‌م‌ده گونئی آذربایجان مسئله‌سی آرتیق دونیا گون‌ده‌مین‌ده‌دیر دئسه‌م، بلکه
ده یانیلمارام. ۲۱-جی عصرده گونئی
آذربایجان مسئله‌سینین دونیا گون‌ده‌مینه گلمه‌سی اوچون چکیله‌ن اذیتلر بهره‌سینی
وئردیی آرتیق فاکت‌دیر. دوغرو، ۱۹۱۸-جی ایلده آذربایجان
خالق جومهوریتینین (قوزئی آذربایجان) ایشغالین‌دان سونرا موهاجیرت حیاتی سوره‌ن
ضیالیلار طرفین‌دن گونئی آذربایجان مسئله‌سی قاباردیلماغا چالیشیلیردی. اما بو
یالنیز تورکییه و س. اؤلکه‌لرین مطبوعاتین‌دا ایشیقلانماق‌دان اویانا کئچه
بیلمیردی. هم ده ۱۹۷۹-جو ایله کیمی ایران‌دا
حاکم اولان شاه رئژی‌می قرب دؤولتلرینین یاخین طرفداشی ایدی. ایران‌دا موللا رئژی‌می
شاه رئژیمینی اوزله‌یه‌ن‌دن سونرا دا قربین ایرانا موناسیبتین‌ده گونئی آذربایجان
فاکتورون‌دان یاناشماق دئمک اولار کی، چوخ ضعیف ایدی. هم ده دفعه‌لرله آلدادیلان
گونئی آذربایجان تورکو موللا رئژیمینین یالانلارین‌دان سونرا آییلماغا باشلادی و
آنجاق میللی حاقلار اوزرین‌ده اؤز سیاستینی فورمالاشدیردی. بئله اولان تق‌دیرده،
فارس-موللا رئژی‌می طرفین‌دن قاداغالار، حبسلر، ایشگه‌نجه‌لر، اؤلدورولمه‌لر
دالغاسی باشلادی. محض رئپرئس‌سییا نتیجه‌سین‌ده وطن‌دن آیری دوشموش گونئی
آذربایجان تورکلری موهاجیرت‌ده ساکیت دایانمادیلار، گونئی آذربایجان داواسینی
خاریج‌ده یوروتمه‌یه باشلادیلار. آرتیق ۲۱-جی عصرده آبش-دا و یا
هر هان‌سی آوروپا دؤولتین‌ده ایران مسئله‌سی موذاکیره اولونارکه‌ن، ایلکین اولاراق
گونئی آذربایجان فاکتورو اؤنه چکیلیر. بئلنلخالق تشکیلاتلار آذربایجان تورکونون
بؤلونموش خالق اولدوغونو قبول ائتمه‌یه باشلاییب. آبش نماینده‌لر پالاتاسینین
خاریجی علاقه‌لر کومیته‌سینین نظارت و آراش‌دیرما اوزره آلت کومیته‌سینین صدری،
کونقرئسمئن دانا روهراباکئر بو اؤلکه‌ده یاشایان گونئی آذربایجان‌دان اولان بیر
قروپ سیاسی موهاجیرله گؤروشمه‌سی، عینی زامان‌دا، آبش کونقرئ‌سین‌ده ایران‌دا
یاشایان آذربایجان‌لیلارین اؤز موقددراتینی تعیین ائتمکله باغلی رئفئرئندوم
کئچیریلمه‌سی مسئله‌سینی قال‌دیرماسی، کیفایت قدر جدی ایشین مهسولودور. دونیا
گوجلری ایران مسئله‌سینین گونئی آذربایجان فاکتورو نظره آلینمادان چؤزولمیجیینی
آنلاماغا باشلاییب. بونو گئج-تئز آنلامالی ایدیلر. ایران‌دا آذربایجان تورکو تبریز
و دیگر شهرلرده اساس گوج‌دور. اونوتمایاق کی، تئهران دونیانین اهالی سایینا گؤره
ایکینجی بؤیوک تورک شهری‌دیر. دونیا گوجلری ایرانلا باغلی نسه ائتمک ایستییرلرسه،
آذربایجان تورکو ایله هئسابلاشماغا مجبوردورلار. بیر مثلاًی ده نظردن
قاچیرمامالیییق کی، ایران ایراق دئییل. ایراق‌دا کرکوک تورکونون مؤوقئیی نظره
آلینمادی، اما ایران‌دا آذربایجان تورکو ایله هئسابلاشمادان هان‌سی‌سا آددیم آتماق
مومکون‌سوزدور. محض بونا گؤره ده آبش کونقرئ‌سین‌ده آیری-آیری کونقرئسمئنلر طرفین‌دن
گونئی آذربایجان مسئله‌سی قالدیریلیر، آوروپانین آیری-آیری دؤولتلرینین
پارلامئنتلرین‌ده موختلیف دینله‌مه‌لر کئچیریلیر.
گونئی
آذربایجان مسئله‌سی قوزئی آذربایجانین و تورکییه‌نین گون‌ده‌مین‌ده
گونئی
آذربایجان مسئله‌سی دونیا گون‌ده‌مین‌دن داها چوخ تورک دونیاسینین گون‌ده‌مین‌ده
اولمالی‌دیر. چونکی اؤزوموز اینانمادیغیمیز، اؤزوموز موباریزه‌سینی آپارمادیغیمیز،
اؤزوموز یاشامادیغیمیز پروبلئمه دونیا ایجتیمایتینی نئجه اینان‌دیرا بیلریک؟ تورک
دونیاسی دئدیک‌ده، ایلکین اولاراق بوتؤو آذربایجانین بیر پارچاسی اولان موستقیل
آذربایجان دؤولتی و ۹۰ ایللیک موستقیل‌لییه مالیک اولان تورکییه
جومهوریتی نظرده توتولور.
قوزئی
آذربایجانین گون‌ده‌مین‌ده گونئی آذربایجان مسئله‌سین‌دن دانیشان ایکی آسپئکتی
نظره آلماق لازیم‌دیر: دؤولت سوییه‌سین‌ده و ایجتیمایت سوییه‌سین‌ده.
دؤولت
سوییه‌سین‌ده آذربایجان ایرانین اراضی بوتؤولویونو تانیییب و بئینلخالق موستوی‌ده
برابرهوقوق‌لو دؤولت کیمی چیخیش ائدیرلر. اورتادا روسییا-ائرمنیستان جوتلویونون
ایشغال ائتدیی قاراباغ فاکتورو و مؤوجود اراضی بوتؤولویونه تهدیدلر وار. تاریخ ده
ثبوت ائدیب کی، فارس روسلا آذربایجان مسئله‌سین‌ده مؤهکه‌م قارداشدیرلار. بونا
باخمایاراق، بو حال، هئچ ده آذربایجان دؤولتینین مسولیت‌دن قاچماق آنلامینا گلمه‌مه‌لی‌دیر.
دؤولت ده ائله حقوق چرچیوه‌سین‌دن چیخیش ائدیب ایران قارشی‌سین‌دا خئی‌لی طلبلر
قویا بیلر. مس.: نه اوچون باکی دؤولت اونیوئرسیتئتین‌ده ایران مرکزی وار، اما
تبریز و یا تئهران اونیوئرسیتئتلرین‌ده آذربایجان مرکزی یوخ‌دور؟ نه اوچون ایران
اراضی‌سین‌ده بیر اوووج ائرمه‌نین اؤز دیلین‌ده مکتبلری وار، اما ۴۰ میلیون آذربایجان
تورکونه اؤز دیلین‌ده یازماق قاداغان اولونوب؟ دؤولت بو و یا بو کیمی طلبلری حقوق
موستوی‌سین‌ده قال‌دیرمالی‌دیر. داها ایرانلا موناسیبتلر بیر آز کسکینلشه‌ن کیمی
بیر سیرا تشکیلاتالارا ایران سفیرلیینین اؤنون‌ده آکسییا ائتمک شرایطی یاراتماقلا
ایشینی بیتیرمه‌لی دئییل.
اؤت‌ن
ایل پارلامئنتین پاییز سئس‌سییاسین‌دا آبش کونقرئسمئنلرینین آذربایجانین بوتؤولشمه‌سی
ایله باغلی سسلندیردیکلری مسئله قالدیریلمیش‌دی. هر هان‌سی بیر ماراغین نتیجه‌سین‌دن
آسلی اولمایاراق آبش کیمی بیر دؤولتین کونقرئسمئنلرینین بیزیم داوامیزین یانین‌دا
اولماسی موسبت حال‌دیر. دونیادا قوووشان ماراقلار وار و بیز بو ماراقلاریمیزین
گئرچکلشمه‌سی اوچون ندن بوتون قوه‌لردن یارارلانمامالیییق؟ اما سئس‌سییادا قال‌دیریلان
مسئله‌یه پارلامئنت رهبرلیینین موناسیبتی منفی معنادا چوخ سرت اولموش‌دو. مسئله‌یه
داها یومشاق شکیل‌ده رئاک‌سییا وئریله بیلردی. ان آزین‌دان گونئی آذربایجان
تورکلری اؤز دؤولتین‌دن اینجیک دوشمیی‌دیلر. نئجه اولور کی، آذربایجان پرئزیدئنتی
"من ۵۰ میلیون آزربایجانلینین پرئزیدئنتییه‌م» دئییر.
اللی میلیون آزربایجانلینین پرئزیدئنتی اولان دؤولتین هر بیر مأمورو گونئی
آذربایجان مسئله‌سین‌ده چوخ احتیاط‌لی داورانمالیدیرلار.
ایجتیمایت
سوییه‌سین‌ده گونئی آذربایجان مسئله‌سی هر گون گوجله‌نمک‌ده و سرعتله‌نمک‌ده داوام
ائدیر. بونو ثبوت ائد‌ن اساس عامللردن باش‌لیجاسی، ایران خاریجی ایشلر ناظرلیگی
نماینده‌سینین آذربایجان‌داکی همکاری ایله گؤروشون‌ده، مطبوعات‌دا ایران علیهینه
گئدن یازیلارین دایاندیریلماسی، بعضی تشکیلاتلارین آنتی-ایران فعالیتلرینین
دوندورولماسی ایله باغلی ائتدیی خاهیش اولا بیلر. فارس-موللا رئژیمینی ان چوخ
ناراحات ائد‌ن مسئله قوزئی آذربایجان ایجتیمایتینین هر گون داها چوخ گونئی
آذربایجان پروبلئمینه کؤکله‌نمه‌سی‌دیر. دوغرو، ایران آدلانان دؤولتله باغلی‌لیغی
اولان و یا مالییه قایناقلاری فارس-موللا رئژیمین‌دن گلن مطبوعات اورقانلاری،
اجتماعی تشکیلاتلار دا وار. اما بیر شئیی نظره آلماق لازیم‌دیر کی، قوزئی
آذربایجان‌دا فعالیت گؤستره‌ن و گونئی آذربایجان مسئله‌سینی ایجتیمایلش‌دیره‌ن، بو
ایستیقامت‌ده تشکیلاتلانما ایشلری آپاران قوروملارین هئچ بیر یئردن مالییه دایاغی
یوخ‌دور.
گونئی
آذربایجان مسئله‌سی ایله باغلی تورکییه‌یه نظر سالدیق‌دا، حاق‌لی اولاراق نارازی‌لیقلار
داها چوخ اولمالی‌دیر. تورکییه دؤولت اولاراق گونئی آذربایجان پروبلئ‌می کیمی بیر
مثلاًی عمومیتله قبول ائتمیر و ۴۰ میلیونا یاخین آذربایجان تورکونون حاقلارینی
گؤرمزلیک‌دن گلیر. بونون عکسینه اولاراق، فیلیسطین‌ده و یا هر هان‌سی بیر عرب
تورپاغین‌دا موسلمان قارداش‌لیغی آدی آلتین‌دا دونیا ایله باش-باشا گلیرمیش کیمی
اؤزونو تقدیم ائدیر. یعنی، فیلیسطین‌ده‌کی عرب موسلمان‌دیر، اما گونئی آذربایجان‌داکی
تورکلر موسلمان دئییلمیش منتیقی چیخیر اورتایا. هله بو آزمیش کیمی، ایرانین باسقی‌سی
آلتین‌دا گونئی آذربایجان مسئله‌سی ایله باغلی بوتون فعالیتلره قاداغالار قویولور.
گونئی آذربایجان‌لیلارین یئگانه تئلئویزییاسی اولان گوناز تو-نین تورکسات‌دان
چیخاریلماسینین ایرانین باسقی‌سی ایله رئاللاشدیغینا کیم‌سه شوبهه ائتمیر. تورکییه‌نین
ایجتیمایت سوییه‌سین‌ده گونئی آذربایجان مسئله‌سی ده چوخ ضعیف‌دیر. اوچونجو
پارتییا اولان میللیت‌چی حرکات پارتییاسین‌دان آرا-سیرا آچیقلامالاردا مسئله‌یه
توخونولور. عمومیتله، تورکییه اهالیسنین چوخ آز فایزی گونئی آذربایجان مسئله‌سین‌دن
خبرداردیر کی، اونلارین دا اکثریتینی مهپ-نین سوسیال بازاسی تشکیل ائدیر.
ایران
آدلی دؤولتین آنتی-آذربایجان فعالیتلری
ایران
آدلی دؤولت و اونون قوروملارین‌دان، اینفورماسییا مرکزلرین‌دن آذربایجانا (قوزئی)
قارشی موختلیف تهدید ماهیتی داشییان مئساژلار ایللردیر گلمک‌ده داوام ائدیر. میللت
اولاراق فرق‌لی نسه گؤزله‌مه‌لی ده دئیی‌لیک. چونکی، ایران آنلاییشی ایله
آذربایجان آنلاییشی سیاسی تزاددیر. نه قدر آذربایجان (قوزئی آذربایجان) وار و گوج‌لنیرسه،
ایران آدلی دؤولت داها چوخ تلاشا دوشور. چونکی ایرانین اهالی‌سینین یاری‌سین‌دان چوخو
آذربایجان تورکودور و آذربایجانین قوزئیی موستقیللشه‌ن‌دن سونرا اونون ایران
ایشغالین‌دا اولان گونئیی ایله بیرلشمه مؤوضوسو گون‌ده‌مه گلیب. آرتیق پروسئس
سورتلنیب. هم قوزئی‌ده، هم گونئی‌ده آذربایجانین بیرلشمه‌سی، ان اساسی ایسه
گونئیین آزاد اولونماسی پریوتئت ختت تشکیل ائدیر. ایران موستقیل آذربایجان
فاکتورونو هر زامان ناراحات‌لیقلا قارشیلاییب. بو اوزده‌ن ایستر عالیملریمیزین حبس
اولونماسی، ایسترسه ده شاعرلرین حبسی ایرانین آذربایجانلا باغلی تدیرگینلیینین
گؤستریجی‌سی‌دیر. ایران، اصلین‌ده، عالیم و شاعرلری گیروو گؤتورمکله آذربایجان‌دا
ایفشا اولونان جاسوسلارینین قایتاریلماسینی طلب ائدیردی. اونا گؤره ده،
آذربایجانین بئش نوتاسینا قارشی سایمازلیق نوماییش اولونوردو. بیر اساس مقاما دا
دقت یئتیرملیگیک کی، ایران آدلانان دؤولت اؤزونون رسمی کیو اورقانلارین‌دا
آذربایجانین آیری-آیری رئگیونلارین‌دان اولان خبرلری "شیمالی ایران‌دان
خبرلر» باش‌لیغی آلتین‌دا نئچه ایللردیر کی، تقدیم ائدیر. ایستر موختلیف تاریخ
کیتابلارین‌دا، ایستر اینفورماسییا مرکزلرین‌ده آذربایجان آدینین حاللانماماسینا،
موستقیل اولان قوزئی آذربایجانی "شیمالی ایران» آدلان‌دیرماق‌دا داوام ائدیب.
آذربایجان‌دا ایسلام آدی آلتین‌دا موختلیف سیاسی ماراقلار گوده‌ن ایران، سون
زامانلار اؤلکهی‌چی پروسئسلره بیرباشا موداخیله ائتمک‌ده داوام ائدیب. بو موداخیله‌یه
دایر بیر نئچه اؤزونو قاباریق گؤستره‌ن نومونه‌لری تقدیم ائد‌جه‌م.
آذربایجان
رئسپوبلیکاسی تحصیل ناظرلیگی اوزون مدت‌دن بری قالمیش اولان بیر پروبلئمین حلی
ایستیقامتین‌ده آددیم آتیب مکتبلرده واهید گئییم فورماسی ایله باغلی قرار قبول
ائدرکه‌ن، فارس-موللا رئژیمینه قوللوق ائد‌نلر اؤزونو آچیق شکیل‌ده ایفشا ائتدی.
همین زامان‌دا ایران دینی ایجما باش‌چیلاری اینسانلاری عصیانا تهریک ائتمه‌یه
باشلادی. مسجیدلرده قوران اوخونماسی اوزینه سیاست‌دن دانیشیلماغا باشلادی. ایران‌لی
آیتوللاهلار، ناصر مکاریم شیرازینین و نوری همه‌دانینین آذربایجان علیهینه
وئردیکلری بیاناتلار دا بونو ثبوت ائدیر. بو بیاناتلاری عصیانا چاغیریش کیمی ده
قیمتله‌ن‌دیرمک اولار. بیاناتلاردا آیتوللاهلار ، آذربایجان رئسپوبلیکاسینین
اهلی-بئیت ترفداری اولان موسلمانلاردان عبارت اولدوغو بیل‌دیره‌رک ، اونلاری حجاب
مسئله‌سین‌ده تسلیم اولماماغا چاغیردیلار. بیاناتلاردا آچیق آیدین آذربایجان دؤولت‌چی‌لیگی
تهدید اولونور، اگر حجاب قاداغاسی آرادان قالدیریلمازسا، دیندارلارین خاریجی دستک
آلاجاغی دا بیلدیریلیردی.
بیر
مدت سونرا آذربایجان ایسلام پارتییاسینین صدری مؤوسوم سمدوو پارتییا توپلانتی‌سین‌دا
سرت چیخیشی، فارس-موللا رئژیمینین آچیق شکیل‌ده فعالیته کئچیدیینین گؤستریجی‌سی
ایدی.
بون‌دان
باشقا، ماراق‌لی مقاملاردان بیری ده، ماسال‌لی‌دا حجابلا باغلی تحصیل نازیرلیینین
وئردیی قرارا اعتراض علامتی اولاراق پولیسله رازیلاشدیریلمیش شکیل‌ده کئچیریله‌ن
آکسییادا ایشتیراک ائد‌نلرین ایکی‌سینین پولی‌سه هوجوم ائتمه‌سی، اونلارلا البیاخا
اولماغا چالیشماسی ایدی. آکسییادان سونرا آیدینلاشیب کی، همین شخصلره آکسییا
زامانی تخریباتلار تؤرتمک، پولیسله توققوشما یاراتماقلا باغلی کونکرئت تلیماتلار
گلیبمیش. همین معلوماتلارا گؤره، بو تلیماتلارین موبیل تئلئفون واسطه‌سی ایله
گؤندریلدیی ده اوزه چیخاریلیب.
قوزئی
آذربایجانین دؤولت اولاراق رسمی سوییه‌ده قبول اولونان میللی پروبلئ‌می، داغ‌لیق
قاراباغ مسئله‌سینین حلین‌ده ایرانین سمیمیتینین شاهی‌دی اولمامامیشیق. اولسا
بئله، ایرانین داغ‌لیق قاراباغلا باغلی هر هان‌سی بیر آددی‌می بیزیم اوچون موسبت
نتیجه ود ائتمیر. پروبلئمه بیر آز تاریخی باخیم‌دان یاناشماق لازیم‌دیر. آذربایجان
تورپاقلارینین بؤیوک بیر حیسه‌سینی (گونئی آذربایجان) اؤز اسارتین‌ده ساخلایان و ۴۰ میلیونا یاخین
آذربایجان تورکونه ظلم ائد‌ن بیر دؤولتین حاقی مدافعه ائدجیی ساده‌جه گولونج‌دور.
نینکی حل ائتمک، ایران داغ‌لیق قاراباغ پروبلئمینین یارادیلماسین‌دا بیرباشا ماراق‌لی
اولان دؤولتلردن بیری اولوب. چونکی موستقیل‌لییه دوغرو آددیم آتان آذربایجان
(قوزئی) دؤولتینین همین پروبلئ‌می اولماسای‌دی، گونئی آذربایجان مسئله‌سی بیر
نؤمره‌لی پروبلئم اولاراق رسمی گون‌ده‌م‌ده اولاجاق‌دی. بو اوزده‌ن، ایران
ائرمنیستانین یاشادیلماسی و قاراباغ موناقیشه‌سینین هازیرکی وضعیت‌ده قالماسینین
ترفداری‌دیر. قوندارما ائرمنیستان دؤولتینین کئچمیش پرئزیدئنتی تئر-پئتروسیان
تصادفه‌ن دئممیش‌دی کی، "ایران ائرمنیستان اوچون نفس‌لیک‌دیر، او نفس‌لیک
اولمازسا، ائرمنیستان بوغولار». بو یاخینلاردا تانینمیش تدقیقات‌چیلارین بیری ایله
گؤروشوم‌ده ده اؤن‌م‌لی بیر مقاما توخونموش‌دو. ۱۹۹۰-جی ایللرین سونون‌دا
آنکارادا کئچیریلمیش توپلانتی‌دا ایران‌لی رسمینین قاراباغ موناقیشه‌سی ایله باغلی
موناسیبتی چوخ ماراق‌لی اولوب. "قاراباغ تورپاقلارینین آذربایجان‌دا و یا
ائرمنیستان‌دا اولماسی ایران اوچون بیر او قدر اهمیت کسب ائلمیر. چونکی، او
تورپاقلارین هامی‌سی ایرانین‌دیر». بو فیکری بیر ایران‌لی رسمی بیل‌دیرسه ده،
بونو ایران آدلانان دؤولتین رسمی خاریجی سیاست خطی کیمی قبول ائتملیگیک.
حاضردا
ایرانین آذربایجانلا باغلی یالنیز بیر ایستیی اولا بیلر کی، مومکون قدر آذربایجان
رئسپوبلیکاسی پروبلئملر منگه‌نه‌سین‌ده بوغولسون. داغ‌لیق قاراباغ موناقیشه‌سی
ایله باغلی پروسئس اولدوغو کیمی داوام ائد‌رک یئرین‌ده آددیملاسین.
بو
گون ایران آدلانان دؤولت‌ده ۴۰ میلیون آذربایجان تورکو تانری طرفین‌دن اینسانا
وئریلمیش اولان آنا دیلین‌ده تحصیل آلیب دانیشماق حقوقون‌دان مهروم‌دور. حاضردا هر
سککیز ساعت‌دان بیر اینسانلار اعدام اولونور. سویداشلاریمیز یئنی دوغولموش کؤرپه‌لرینه
تورک آدلاری قویا بیلمیرلر. دؤولت بودجه‌سین‌دن اراضی‌سی تورک ایالتین‌دن دؤرد
دفعه کیچیک اولان فارس ایالتینه دؤرد دفعه چوخ پول آیریلیر. بوتون بونلارا
باخمایاراق، سویداشلاریمیز هله ده آیاق‌دادیر و اؤز موباریزه‌لرین‌دن دؤنمورلر.
ایران آدلانان دؤولتین آذربایجانی (قوزئی) گؤزدن سالماق اوچون ایسلام فاکتورون‌دان
ایستیفاده ائد‌رک آتئیست، دین‌سیز اوبرازی یاراتماغا چالیشماسی دا، اؤز ائففئکتینی
وئرمیر.
سئیمور
حسن‌لی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر