۱۹۸۹-جو
ایل. ایرانین عالی دینی لیدئری روح الله موسوی خمئینی
غضبینی بوتون دونیایا بیان ائدیر. ایرانین دینی لیدئرینی بو قدر غضبله‌ن‌دیره‌ن
شخص ایسه هیندیستان اصیل‌لی اینگیلتره وطنداشی بیر موسلمان یازاردی. یازار
موسلمانلارین پیغمبرینی تحقیر ائتمک کیمی بیر جسارت‌ده بولونموش‌دو. اونون یازدیغی
«شیطان آیه‌لری» آدلی کیتاب دونیانین هر یئرین‌ده موسلمانلاری آیاغا قالدیرمیش‌دی.
ایلک دفعه‌دی کی، بیر یازار بوتون موسلمانلارا قارشی الجیینی توللامیش‌دی و ایشین
ضدیت‌لی طرفی همین یازارین اؤزونون موسلمان اولماسیی‌دی.
یازارین
موسلمانلارا آتدیغی الجیی ایلک یئردن قال‌دیران ایسه آیتوللاه خومئینی اولدو. ایمام
وئردیی فتوا ایله یازاری و اونون کیتابینی نشر ائد‌ن هر کسی اؤلومه محکوم ائتدی:
«باغیشلایان و
مئهریبان اللهین آدی ایله. هامیمیز تک اللهین درگاهینا قاییداجاغیق. من دونیانین
بوتون قورخوسوز موسلمانلارینا بیان ائدیره‌م کی، «شیطان آی‌لری» کیتابی ایسلام
دینینه قارشی یازیلیب و نشر اولونوب. همین کیتابی یازان و کیتابین مزمونون‌دان
معلوماتلاری اولدوغو حال‌دا نشر ائد‌نلر اؤلومه محکوم اولونور.
بون‌دان باشقا
کیتابین مؤلفینی تانییانلار و اونون یئرینی بیله‌نلر اگر اونو اعدام ائل‌مک اوچون
اؤزلرین‌ده گوج تاپمیرلارسا، او بو ایشی یئرینه یئتیره بیله‌جک آداملارا مؤلفین
یئری حاقین‌دا معلومات وئرمه‌لی‌دیر.
اللهین
خئییر-دعاسی همیشه سیزینله اولاجاق.
روهوللا موسوی
خومئینی، ایرانین روحانی لیدئری».
«اوغورلانمیش
ایسلام» و «ایبلیسلر کامپانییاسی»
۲۰۰۳-جو ایلده «میسس World» موسابیقه‌سینین تشکیلات‌چیلاری گؤزل‌لیک
یاریشماسینین فینال مرحله‌سینی شریعت قانونلاری ایله ایداره اولونان موسلمان اؤلکه‌سی
نیگئرییادا کئچیرمه‌یه قرار وئردیلر. بونا سبب شریعت محکمه‌سینین نیگئرییالی بیر
قادینی زینا ائتدیینه گؤره داشقالاق ائدیلمه‌یه محکوم ائتمه‌سی اولموش‌دو.
بون‌دان سونرا
موسابیقه‌نین بیر نئچه ایشتیراک‌چی‌سی محض نیگئرییادا قادینا قارشی بو موناسیبته
قارشی چیخیش ائتدیلر و شریعت محکمه‌سی اؤز قرارینی دییشمیجیی تق‌دیرده موسابیقه‌ده
ایشتیراک ائتمه‌یه‌جکلری ایله باغلی بیاناتلار سسله‌ن‌دیرمه‌یه باشلادیلار.
موسابیقه ایشتیراک‌چیلارینین قالدیردیقلاری های-کوی‌دن جسارت‌لنه‌ن خریستیان
اینانج‌لی ایسیوم دانیئل آدلی بیر ژورنالیست قیز اؤز قزئتین‌ده «محمد پیغمبر ساغ
اولسای‌دی، یقین کی، یاریچیلپاق موسابیقه گؤزللرین‌دن بیرینی اؤزونه سئچردی»، آدلی
یازی یازیر. بو یازینین اوزرین‌دن نیگئرییا موسلمانلاری کوچه‌لره چیخاراق خریستیان
محله‌لرینی داغیت‌دیلار.
بو حادثه باش
وئردیک‌دن بیر نئچه گون سونرا ۱۴ ایل مدتین‌ده خومئینینین فتواسین‌دان
گیزلنه‌ن سالمان روش‌دی اورتایا چیخ‌دی. ایسلام پیغمبرینی ایلک دفعه تحقیر ائتمه‌سی
ایله دونیا شؤهرتی قازانان سالمان روش‌دی فران‌سانین «لیبئراسیون» قزئتین‌ده
«اوغورلانمیش ایسلام» آدلی بیر مقاله ایله چیخیش ائتدی.
نیگئرییادا باش
وئره‌نلری واندالیزم نومونه‌سی اولاراق تقدیم ائد‌ن اونلو «شیطان آی‌لری»نین
یازاری همچینین ایران‌داکی دینی دؤزوم‌سوزلویه گؤره اعدام اولونانلاری دا گون‌ده‌مه
گتیرمیش‌دی. سالمان روشدینین اورتایا قویدوغو نتیجه ایسه اوندان عبارت‌دی کی،
فاناتیک روحانیلر و اونلارا تاپینان سیراوی موسلمانلار اصیل ایسلامی اوغورلاییبلار
و اونون اوزینه اینسان حقوقلارینی تانیمایان، وحشی و قانیچه‌ن بیر دین گتیریبلر.
بو بیاناتی ایله روش‌دی اصلین‌ده باشقا بیر هیندیستانلینین، اونلو ایسلام
ایدئولوقو ایقبالین فیکیرلرینه تاپینمیش‌دی. ایقبالین فیکرینجه ایسلام‌داکی
قباحتلر دینین گتیردیی قای‌دالاردان گلمیر، موسلمانلارین نه قدر موسلمان اولا
بیلمه‌سین‌دن قایناق‌لانیر.
۱۴ ایل اول ایلک دفعه ایسلام پیغمبرینی
لاغ هدفی ائد‌ن و بونونلا دا ایسلاما قارشی اولمادیغینی، اما ایسلام‌داکی قباحتلری
ایسلام دینینین رهبرلرینین آیاغینا باغلایان روش‌دی بونونلا دا اؤزونو تمیزه
چیخارماغا جهد ائدیردی.
اؤزونون ده
آرتیق تک اولمادیغینی دیله گتیره‌ن روش‌دی سئوینجینی بئله گیزلتمیردی: «چوخ‌لو
«روش‌دی»دن بیری اولماق هئچ ده پیس دئییل. من ساده‌جه شاد دئییله‌م، هم ده فخر
ائدیره‌م کی، بو «ایبلیسلر کامپانییاسینا» عاییده‌م».
۱۹۸۹-جو ایلده دفعه‌لرله توبه ائتدیینی
دیله گتیره‌ن، بونا باخمایاراق باغیشلانمایان و حیاتینین ۹ ایلینی پولیس نظارتی آلتین‌دا هر گون
اؤلدورولجیی قورخوسو ایله یاشایان روش‌دی ایسلام پیغمبرینین تحقیر ائد‌نلرینین
سیراسینین گونو-گون‌دن آرتماسینی خصوصی زؤوقله سئیر ائدیر و بون‌دان خوشهال
اولدوغونو گیزلتمیردی: «بو گون ایسلام دونیاسی اسیر ائدیلیب. یوخ، قربین اسیری
دئییل، ایسلامی قالان دونیادان گیزلدیب اونون قاپی‌سینا قیفیل وورانلارین اسیری‌دیر.
بو قیفی‌لی سین‌دیرماق ایسته‌یه‌ن آنجاق کیچیک بیر قروپ وار. بؤیوک چوخلوق سوسماق‌دا
داوام ائدیر. آنجاق بیزیم موباریزه‌میز نه قدر آغیر اولسا دا، بیز اینانیریق کی،
بیر گون زین‌دانین قاپی‌سی سیناجاق».
او اؤزونو
تمیزه چیخارماقلا قالمیر، هم ده هوجوما کئچیر. بونا باخمایاراق سالمان روش‌دی هله
ده ایچین‌ده‌کی قورخونو یئنه بیلمیر. بیر ایل اول «شیطان آی‌لری»نین مؤلفی
خومئینینین فتواسینین سوسیال شبکه‌لرده یاییلماسین‌دان دهشته گلدیینی بیلدیردی. ۲۰۱۲-جی ایلین مای آیین‌دا بئرلین‌ده
کئچیردیی مطبوعات کونفران‌سین‌دا روش‌دی بو قورخوسونو دیله گتیرمیش‌دی: «ایندی
ایمام خومئینینین فتواسی اینتئرنئت‌ده، «فاسئبووک» و «Twitter» کیمی سوسیال شبکه‌لرده یاییلدیق‌دان سونرا
من اوولکین‌دن داها چوخ تهلوکه هیسس ائدیره‌م».
همچینین همین
مطبوعات کونفران‌سین‌دا سالمان روش‌دی دینه قارشی تنقیدین و زارافاتین سؤز
آزادلیغی پرینسیپلرینه عایید اولدوغونا دقت چکمیش‌دی.
روش‌دی نیه
تابونو قیرماق احتیاجی دویموش‌دو؟
«شیطان آی‌لری»نه
قدر سالمان روش‌دی ۱۹۸۱-جی ایلده «گئجیاری‌سی اوشاقلاری» رومانینا گؤره بوکئر ادبیات
موکافاتینا لاییق گؤرولموش‌دو. او داها چوخ میستیک یازار کیمی تانینیردی و «شیطان
آی‌لرینی»درج ائتدیره‌نه قدر اورتا سوییه‌لی چوخسای‌لی اینگیلیس دیل‌لی
یازارلاردان بیری ایدی. اونو بوتون دونیادا اونلو ائد‌ن ایسه محض خومئینینین یازار
حاقین‌دا وئردیی و هله ده ایجرا اولونمایان فتواسی اولدو.
روش‌دییه قدر
هئچ بیر یازار و یارادیجی آدام ایسلام پیغمبری محمدی لاغ اوبیئکتی ائتمه‌یه جسارت
ائتممیش‌دی. نه قدر قریبه ده اولسا، بونو قاتی ایسلام‌چی باباسینین یانین‌دا
بؤیویه‌ن و هله ده اونا اولان ائهتیرامینی هر فورصت‌ده دیله گتیره‌ن بیر موسلمان
ائتدی. بونون سببینی روش‌دی سؤز آزادلیغی ایله علاقه‌له‌ن‌دیر و هان‌سی‌سا
تابولارین ییخیلماسی نامینه ایسلام پیغمبرینی لاغ اوبیئکتینه چئویردیینی بیلدیریر.
اونون ۱۹۸۸-جی ایلده درج ائتدیردیی رومان
بئینلخالق بحران یارادان بیر حادثه اولور. رومانین قهره‌مانی پلئیبوی جیبریل
فاریشتا هیند اللهلارینی جانلان‌دیران مشهور بوللیوود آکتیورودور و او، اینتیهار
ائد‌ن سئوگی‌لی‌سینین خیالتی طرفین‌دن تعقیب اولونور. خیالت‌دن قاچماق اوچون
لوندونا گلن جیبریل یوخولارین‌دا ملک جبراییلا چئوریلیر.
ملک اولاراق
زامان و مکان آراسین‌دا گزه‌ن جیبریل مککه‌یه (رومان‌دا بو شهر جاهیلییه آدلانیر)
گلیر و محمد پیغمبرله (رومان‌دا رسول و ماهانود) گؤروشوب اونا ایسلامی تلقین
ائدیر. ائپیزودلاردان بیرین‌ده ماهانود جاهیللیه‌نین لیدئرلرینین تضییقینه دؤزه
بیلمیر و اونلارین بیر نئچه تانری‌سینی اللها یاخین اعلان ائدیر و اونلاری تانری‌لیغینی
قبول ائدیر. رومانین ان غضب دوغوران فس‌لی ایسه رسولون دوستو باالین گیزلندیی بیر
بوردئل‌ده فاهیشه‌لرین پیغمبرین آروادلارینین آدی ایله آدلاندیریلماسیی‌دی.
رومان نشر
اولوندوق‌دان سونرا بیر چوخ موسلمان اؤلکه‌لرین‌ده موسلمانلارین اعتراضینا سبب
اولور و ایرانین دینی لیدئری آیتوللاه خومئینی روش‌دی حاقین‌دا معلوم فتوانی
وئریر. بو فتوا اوزون‌دن بؤیوک بریتانییا ایله ایران آراسین‌دا دیپلوماتیک گرگین‌لیک
یاشانیر. روش‌دی عذر ایسته‌ییب توبه ائتمه‌یه حاضر اولدوغونو بیل‌دیرسه ده،
خومئینی گئری آددیم آتمیر.
بونا گؤره
بؤیوک بریتانییا ایله ایران آراسین‌دا دیپلوماتیک علاقه‌لر کسیلیر و روش‌دی گیزله‌نمه‌یه
مجبور اولور. او هله ده بو گونه قدر پولیس نظارتی آلتین‌دا «شاهیدلرین قورونماسی
پروقرامی» ایله قورونور. اما سون ایللر اؤزونو داها راحت هیسس ائدیر.
سالمان
روشدینین اکدیی توخوملار اؤز بهره‌سینی وئرمه‌یه باشلاییر
روشدینین بو
آددیمین‌دان سونرا ۹۰-جی ایللرین سونلارین‌دان باشلایاراق آوروپادا ایسلام پیغمبرینه
قارشی هوجوملار یئنی‌دن ووسعت آلیر. پیغمبرین کاریکاتورالارینین یاییملانماسی
ایکینجی بئینلخالق قالماقالا چئوریلیر. بیر نئچه ایلده‌ن سونرا بیر داها
کاریکاتورالار نشر اولونور و یئنه ده اعتراضلارا سبب اولور. ۲۰۱۲-جی ایلده ایسه محمد پیغمبری آچیق شکیل‌ده
تحقیر ائد‌ن «موسلمانلارین مسوم‌لوغو» فیلمینین رئکلام رولیکلرینین یاییملانماسین‌دان
سونرا مصرده، یمه‌ن‌ده، سودان‌دا، بانقلادئش‌ده و پاکیستان‌دا بؤیوک اؤلچوده
موسلمانلارین اعتراضلاری کئچیریلیر. لیوییاینین پایتاختی بئنقازی‌ده ایسه
اعتراضچیلار
آبش سفیرلینه
هوجوم ائدیب سفیری و داها اوچ نفری اؤلدورورلر.
بس روشدینین
ایسلام پیغمبرینین توخونولمازلیق چمبرینین قیرماغا نه وادار ائتمیش‌دی؟ بونون
جاوابینی بیر باشا وئرمک مومکون دئییل. اما ۲۰۰۷-جی ایلده بؤیوک بریتانییانین
کرالیچاسی اونو ادبیاتا گؤستردیی خیدمتلره گؤره «جنگاور» اعلان ائتدیک‌دن سونرا
داشلار یئرینه اوتورماغا باشلادی. کرالیچادان سونرا فران‌سا روشدینی اوردئنله
تلتیف ائتدی. بون‌دان اول ایسه ۲۰۰۴-۲۰۰۶-جی ایللرده روش‌دی بئینلخالق پئن
کلوبون آبش مرکزینین رهبری سئچیلیر. روش‌دی داوام‌لی اولاراق قرب دؤولتلری طرفین‌دن
موکافاتلارا و اوردئنلره لاییق گؤرولمک‌ده داوام ائدیر.
روش‌دی
دوغوردان‌می ایده‌آللاری داغیتماغا چالیشیر؟
روش‌دی پیغمبری
لاغ هدفینه چئویرمکله ایده‌آللارین موفلیس اولدوغونو گؤسترمه‌یه چالیش‌دی. «شیطان
آی‌لری»نی یازارکه‌ن یئنی بیر ایدئیا اورتایا قویمادی. ساده‌جه زامانا تسلیم
اولاراق تاریخین دؤنوش آنینین گلیب چاتدیغینی اؤزونمخسوس شکیل‌ده اورتایا قوی‌دو.
اونا قدر بیر چوخ موتففککیرلر - هئگئل، مارکس، نیسشئ، فرئید و بیر چوخ باشقالاری
تاریخین دؤنوش آنینی اعلان ائتمیش‌دیلر و روش‌دی همین موتففکیرلرله عینی سوییه‌ده
دئییل. روش‌دی بشری بیر ایدئیا اورتایا قویمادی، ساده‌جه بشری بیر تابونو
آشاغیلاماقلا اؤزونو مشهورلاشدیردی. بو آنلام‌دا روش‌دی هئچ‌ده عادی بیر
شوو-بیزنئس منسوبون‌دان فرق‌لنمیر…
روشدینین
رادیکال‌لیغی اؤز دؤورونون «قوربان‌لیق قوزوسو» اولماق‌دان او یانا گئده بیلمه‌دی.
و آپوستول پیوتر «خوروز اوچ دفعه بانلایانا قدر» عیسی مسیهه اوچ دفعه خیانت ائتدیی
کیمی، روش‌دی ده خومئینینین فتواسین‌دان سونرا اوچ دفعه توبه ائتمه‌یه حاضر
اولدوغونو بیلدیردی. او حتی عیسی مسیهی ۳۰ گوموشه ساتدیق‌دان سونرا اؤزونو آسان
ایودا بئله اولا بیلمه‌دی. یعنی «شیطان آی‌لری»نین مؤلفی ویجدان عذابی بئله چکمیر
و یاشاماق ایستیینی هر ایمکان‌دا اورتایا قویور. او «قوربان‌لیق قوزو» اولاراق
اؤزونو قورویور و اما هله ده یاشایان «قوربان‌لیق قوزو» اولدوغونون فرقین‌ده‌دیر.
او هر کس‌دن یاخشی بیلیر کی، تاریخین دؤنوش آنینین «قوربان‌لیق قوزو»سودور.
خومئینینین
فتواسی نیه ایجرا اولونمادی؟
خومئینینین
فتواسینا رغمه‌ن روشتینین هله ده یاشاماسی و آرتیق نیسبته‌ن نورمال حیات شرایطینه
دؤنمه‌سی ایرانین و موسلمانلارین آجیزلیینین نومونه‌سی اولدو. صحبت هئچ ده
روشدینین قانینین آخیدیلماسین‌دان گئتمیر. هر شئی‌دن اول آبش-این کئچمیش
پرئزیدئنتی رونالد رئیقانین کئچمیش موشاویری لی هامیلتونونون سویوق ساواش بیتدیی
زامان ایر‌لی سوردویو مشهور کلامی خاتیرلاتماق یئرینه دوشور: «آرتیق دوشمه‌نیمیز
یوخ‌دورسا، اونو یاراتماغیمیز گرک‌دیر».
آبش-این یئنی
ایستراتئگییاسینین مؤلفلرین‌دن بیری اولان هامیلتونون ایر‌لی سوردویو بو کونسئپ‌سییادان
سونرا اکثریت موسلمان دؤولتلری واشینقتونون موتتفیقلری اولماسینا باخمایاراق،
ایسلام دینی آبش-این بیر نؤمره‌لی دوشمه‌نی حالینا گتیریل‌دی. روشدینین «شیطان آی‌لری»نین
۱۹۸۸-جی ایلده نشر اولوندوغونو نظره
آلارساق، ۱۹۸۹-جو ایلده‌ن باشلایاراق ایراق باش‌دا اولماقلا آبش-این موسلمان
اؤلکه‌لرینه قارشی حربی عملیاتلار کئچیرمه‌سینی ده دقته آلارساق و ائله همین دؤنه‌م‌ده
رئیقانین «شر ایمپئرییاسی» آدلاندیردیغی سسری-نین سرعتله ایفلاس ائتمه‌سینی ده
بورایا علاوه ائدرسک، او زامان روشدینین ایسلام پیغمبرینی لاغ اوبیئکتینه چئویرمه‌سینین
و آشاغیلاماسینین سیاسی یؤنلری اورتایا چیخیر. یعنی روش‌دی هئچ ده ایده‌آللاری
داغیتماق و سؤز آزادلیغی موجادیله‌سینی وئره‌ن بیر «کور تصادف» دئییل‌دی. روش‌دی
قربین «یئنی دوشمه‌ن» پلانینی اویغولایان وینتلردن بیری ایدی.
روشدینی اونا
گؤره قورودولار و اونا گؤره قورویورلار کی، آبش-این «یئنی دوشمه‌ن» اولاراق سئچدیی
ایسلام تابولارینی داغیتماق اوچون هازیرلادیغی پروقراما عایید ایدی. اونون اؤلومو
قربین ایسلام دونیاسی قارشی‌سین‌دا یئنی‌لیک دوشمه‌سی آنلامینی وئریردی و ایسلام
تابولارینین توخونولمازلیغینی بیر داها اثبات ائدیردی. فتوانین ایجرا اولونماسی
ایرانین و خومئینینین آبش اوزرین‌ده معنوی قالیبیتینین گؤستریجی‌سی اولاجاق‌دی و
بو اوزده‌ن ده روشدینین یاشایان «قوربان‌لیق قوزو» اولماسی شرط اولدو.
روشدینین
مودریک حاجی باباسی
دالای-لاما
ایله بئله گؤروشدویونو دیله گتیره‌ن روش‌دی باباسینین مودریکلیینی و مدنیتین داها
یئتکین حساب ائدیر و سون کیتابینی محض باباسینا اتحاف ائتدیینی بیلدیریر: «منه
دالای-لاما ایله ده گؤروشمک نسیب اولوب. آنجاق منیم تالئیین منه راست گتیردیی تک
مودریک آدام منیم بابام‌دیر. من - هیندلی، ایختیساسچا هکیم و منه قتییه‌ن بنزه‌مه‌یه‌ن
آنا بابام‌دان بحث ائدیره‌م.
او مککه‌یه
زیارته گئتمیش‌دی و هر گون بئش دفعه دعا ائدیردی. نوه‌لری اونو لاغا قویوردولار
کی، نه قدر دعا ائل‌مک اولار؟ آنجاق اونون دینه باغلی‌لیغی هئچ ده دونیانین ان
صبیرلی و دؤزوم‌لو آدامی اولماغینا مانع اولموردو. حتی اونا دئمک اولاردی کی، من
اللها اینانمیرام. او سنین قولون‌دان توتاجاق و یانین‌دا اوتوزدوراجاق‌دی: «بئله.
سن هر شئیی بیر-بیر آنلات گؤروم…». و سنینله تامیله جدی شکیل‌ده غضبله‌نمه‌دن صحبت
ائد‌جک‌دی. من اونا سون رومانی‌می اتحاف ائتمیشه‌م. اونو دا دئییم کی، بیز ننه‌میزدن
قورخاردیق. او چوخ ظابطه‌لی قادین‌دی».
سون موصاحیبه‌لرین‌ده
روش‌دی آرتیق اونا دینه عایید سواللار وئریلمه‌سین‌دن بئزدیینی بیلدیریر: «من
ایسلام آراش‌دیرماچی‌سی دئییله‌م. دین‌دن ده یازمیرام. بو سواللار آرتیق منی جانا
گتیریب». روش‌دی داخیل‌ده اللها اینانیر، اما تام اولاراق بونو اعتراف ائده
بیلمیر. ائله «اوغورلانمیش ایسلام» یازی‌سینین آدینی سئچرکه‌ن و اونلو ایلاهیات‌چی
ایقبال‌دان یول آلیب مسئله‌یه یاناشارکه‌ن او، آتئیست اولمادیغینی و دینه فرق‌لی
باخیشینین اولدوغونو اورتایا قویور.
«شیطان آی‌لری»
مؤلفینین حیات سالنامه‌سی
احمد سالمان
روش‌دی ۱۹۴۷-جی ایلده موسلمان عائله‌سین‌ده بومبئی‌ده آنادان اولوب.
روشدینین آتا باباسی اوردو دیلین‌ده یازان تانیمیش شاعر، آتاسی ایسه بیزنئسمئن
اولوب. هیندیستان موستقیل‌لیک قازاندیق‌دان سونرا دینی قارشی‌دورما سببی ایله
عائله پاکیستانا کؤچور. ۱۴ یاشین‌دا سالمان تحصیل آلماق اوچون لوندونا گلیر.
کوللئجی
بیتیردیک‌دن سونرا کئمبریج‌ده تاریخ و ایننگیلیس ادبیاتینی اؤیرنیر. تحصیلینی
بیتیردیک‌دن پاکیستانا دؤنه‌ن روش‌دی تئلئویزییادا چالیشماغا باشلاییر. قیسا مدت‌دن
سونرا لوندونا گئری دؤنور و ۱۹۶۴-جو ایلده بریتانییا وطنداش‌لیغینی
آلیر. ائله او واخت‌دان دا لوندون‌دا یاشاییر.
حیاتی بویو ۴ دفعه ائولی اولوب. سونونجو خانی‌می
اوندان ۲۰۰۷-جی ایلده آیریلیب. ۱۹۸۹-جو ایلده‌ن سونرا پولیس نظارتی آلتین‌دا
یاشاییر و تام ۲۴ ایلدیر کی، خومئینینین فتواسینین نه زامان ایجرا اولوناجاغینی
گؤزلییر.
AZER QARAMANLI-KULIS
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر