حرکت ملی آزربایجان در مقطعی از زمان قرار گرفته است که بنابر
شرایط اجتماعی و سیاسی داخل ایران و اوضاع اقتصادی و معیشتی اسفبار آن،بیشتر از
پیش به جای تشکیلات بندی و انشقاق تفکرات و عقایدی که یک مسیر مشترک را دنبال
میکنند،نیاز به وحدت فکری و همدلی بین طیف وسیع گروهها،احزاب و نزدیکی آنها به متن
جامعه ترک آزربایجان دارد.دقیقا مشابه فضای ملی-حماسی ای که در 1 خرداد 85 نظیر آن
را تجربه کرده است.در شرایطی که اعتراض و مقاومت در برابر ظلم ملی و آسیمیلاسیون
نژادی و زبانی و فشار مدنی بر حکومت مرکزی توسط توده مردم باید شکل بگیرد و مستمر
باشد نبایستی وجود چندین تشکیلات موازی کار و شخصیت های نام دار باعث ایجاد نوعی
انحراف و هدر رفت انرژی حرکت ملی شود.
در حالی که اعتراض به تحقیر و توهین‌های صورت گرفته ازطرف دولت
فارسگرای مرکزی،اعتراض به خشکیدن دریاچه بزرگ اورمیه، اعتراض به حمایت‌های دولت
ایران از اشغال گریهای ارمنستان، برپایی میتینق‌ها و شب‌های شعر، موسیقی، پرسش و پاسخ و حتّی تظاهرات
دانشجویی هم در داخل و محوطه و هم در داخل شهرها توسط دانشجویان از شکلهای متعارف
آماده سازی و بیداری اولیهٔ ملی است که می باید بر عهده چنین تشکلات مردمی ای
باشد اما بالعکس آنچه که امروز شاهد آن هستیم این تشکلات و احزاب تنها نام و واژه
آزربایجان را یدک میکشند و اساسا با ایجاد تناقضات فکری و حاشیه ای در بین فعالین
در راستای سیاست خرید وقت و آسیمیلاسیون حکومت مرکزی گام برمیدارند.نمونه بسیار
گویای آن،مرزبندی و ایجاد نوعی صفوف گسسته در بین ملت آزربایجان و بالخصوص فعالین
ملی توسط جناب اصغرزاده و تنی چند از همفکران وی است.در وضعیت وخیم استعمار فرهنگی
که گریبانگیر ملت آزربایجان شده است،ایجاد یک "امای بزرگ" و دسته بندی
فکری بر روی مسائل جزئی حرکت،موجب بروز تناقضات و پیچیدگی در بدنه حرکت ملی شده
است که تنها نتیجه آن تامین منافع حکومت مرکز گرای جمهوری اسلامیست.دلسردی
،خودسانسوری و کنارکشیدن برخی از فعالین خدوم ملی نیز از نتایج دیگر آن میباشد.
و اما تلخ تر از آن این است که حال و روز حرکت ملی به گونه ای
پیش رفته که خشکانیدن دریاچه اورمیه ماههاست از خاطر فعالین دور شده و پان ایرانیست های وطنی خبر لحظه به لحظه آن را بازتاب میدهند
و از این حیله در جهت منافع خود بهره میبرند.
بارها نقل شده است که تاریخ بزرگترین و بهترین درس و عبرت برای
ملتهاست.در هنگامه ای که حرکت ملی تجربه حکومت ملی آزربایجان و قیامهایی نظیر 1
خرداد 85 را در سابقه خود دارد چرا نباید از این تجارب تاریخی در حرکتهای پیش رو
استفاده کرد؟بگذارید نیم نگاهی بر آنچه که در سیر 10 سال اخیر آزربایجان و حرکت
ملی شاهد آن بود بیاندازیم:
با فروپاشی شوروی سابق و پایان جنگ سرد در عرصه روابط بین
الملل، توسعه مبادلات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و انسانی بین ملّتها، سرعت
روزافزونی گرفت. در واقع فروپاشی بلوک شرق، به عنوان بزرگترین مانع گلوبالیزاسیون،
موجبات توسعه بیش از پیش مناسبات انسانی و تبادل فرهنگی را فراهم ساخت. این توسعه
به نوبهٔ خود، گفتمان تکثر گرایی، پلورالیسیم و مفاهیمی چون، حقوق بشر، حقوق
اقللیتها، حقوق دگربشان، حقوق زنان، محیط زیست و. . که از دههٔ هفتاد میلادی با
ظهور مکتبها و اندیشه‌هایی فلسفی، ادبی و هنری نوین جان تازه‌ای گرفت بودند وارد
عرصه عمومی و جهانی کرد. تغییرات جدید زمینهٔ مساعدی برای هوییتهای به حاشیه
رانده و سرکوب شده فراهم ساخت. پیشرفتهای تکنولوژیکی خصوصا در زمینهٔ اطلاعات،
اینترنت، ماهواره ها و بطور کلی گردش آزاد اطلاعات در سطح جهانی موجبات احیأ و
رشد بیش از حدی برای هویتهای به حاشیه رانده شده‌ای همچون هویت ترک آزربایجانی
فراهم نمود.
استقلال آزربایجان شمالی، اشغال قاراباغ توسط ارمنستان، حمایت ایران از این اشغالگری، ظهور شخصیتهایی همچون ابولفظل ائلچی بیگ، پروفسور زهتابی و . . کاتالیزر قدرتمندی در رشد سریع آگاهی ملی آذربایجان جنوبی گردید. شخصیتها و فعالین جسور و فرصت شناس زیادی در آزربایجان جنوبی ظهور نمودند که با تلاش و فداکاری آنها روز به روز بر آگاهی و بیداری ملی ملت افزوده شد.
همزمانی این مرحله با حاکمیت اصلاح طلبان در داخل ایران ، فضای نسبتا مساعدی فراهم آورد که با استفاده از آن خصوصاً دانشجویان آزربایجان توانستند با اتنشار نشریات مختلف هم به بیداری ملی سرعت بخشند و هم با توسعهٔ شبکه‌هایی واقعی و مجازی خود موفق به خلق جنبش دانشجویی مختص آزربایجان جدا ازجنبش دانشجوی ایران شوند. اعتراض به یک پرسشنامه توهین آمیز بر علیه ترک‌ها تحت عنوان "فاصلهٔ اجتماعی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در مناطق بیست گانه تهران" توسط دانشجویان دانشگاه‌های تبریز، تهران و ارومیه که بعدا عنوان روز دانشجوی آزربایجان را به خود اختصاص داد از مهمترین حوادث این مرحله میتواند به حساب آید.
انتشار چندین دور نشریهٔ مشترک، نشرییات دانشجویی توسط فعالین دانشجویی در اکثر دانشگاه‌ها، برگزاری فستیوالهای دانشجویی که توسط تشکلهای دانشجویی همچون مجمع دانشگاهیان آزربایجان، کانون دانشگاهیان آزربایجان، آرمان و. . حکایت گر اوج بالندگی جنبش دانشجوی آزربایجان بود. همراه با نشرییات دانشجویی، نشرییاتی همچون شمس تبریز، نوید آزربایجان، امید زنجان، سینا . . نقش به سزایی در آماده سازی ملی ایفا نمودند.
افزایش روز افزون فعالین ملی و استفاده از فرصتهای مناسب و بکر، همراه با همدلی و اعتماد به نفس ملی بالا باعث خلق ظرفیتهای بی‌نظیری همچون برگزاری کنگرهٔ ملی بابک، استفاده از فرصت انتخاباتی مجلس در تبریز که با حذف آقأی چهرگانی از رقابتهای انتخاباتی تبدیل به یک وسیلهٔ مهم آگاهی دهی ملی شد همراه با ده‌ها عوامل دیگر همچون ورزیدگی نسبی فعالین ملی در مدیریت تظاهرات خیابانی، سر کار آمدن احمدی نژاد، پخش گوناز تی‌وی در ماه‌های نزدیک به قیام و ،،، ضمن تبلور آگاهی ملی، زمینهٔ مساعدی برای وقوع قیام ملی‌‌ای یک خرداد ۱۳۸۵ فراهم آورد.
قیام یک خرداد که نقطهٔ اوج انفجار ملی آزربایجان محسوب میشود، میتواند مطلوبترین ثمرهٔ بیش از یک دهه مبارزه ملت آزربایجان در نظر گرفته شود. ثمره‌ای که خود زیربنای مرحلهٔ بعد از خودش را بنیان نهاد.
از بارز‌ترین مشخصات این دوره میتوان به همکاری و همدلی‌ای وسیع تمام لایه های حرکت ملی از جنبش دانشجویی تا هنرمندان، نویسندگان، انبوه فعالین مستقل و گمنام و نیز غیبت احزاب اشاره نمود. شاید تنها تشکل این دوره را به توان تشکلهای دانشجویی در فرمهای نشرییه‌ای، بعضی تشکلهای ثبت شدهٔ دانشجویی، اردوهای دانشجویی که بعضا صورت تشکلی به خود می‌گرفت در زیر چترجنبش دانشجویی در نظر گرفت. در غیاب احزاب ملی این تنها جنبش دانشجویی آذربایجان بود که توانست با پشتکار و درایت مثال زدنی و با استفاده از شبکه گسترده خود، ضمن استفاده از قدرت بسیج فعالین سرشناس و امکانات موجود حرکت، نارضایتیهای ملی را به قیام یک خرداد سوق دهد.
با نگاه خلاصه وار به این رویدادها میتوان با ایمان کامل عنوان کرد که چنین تجربه ای ارزنده شاید تنها راه و بهترین مسیر برای تحقق هدف واحد ملت آزربایجان باشد که زمینه ساز آن ، شناسایی تبعیضها و ستم ملی، اعتراض به مظالم، توضیح آن به ملت، افزایش شور و هیجان ملی، جستجوی رهبر و ناجی، هژمونی طلبی برخی جریانها و فعالین ملی و نیز تعهد و اعتماد متقابل میباشند.
استقلال آزربایجان شمالی، اشغال قاراباغ توسط ارمنستان، حمایت ایران از این اشغالگری، ظهور شخصیتهایی همچون ابولفظل ائلچی بیگ، پروفسور زهتابی و . . کاتالیزر قدرتمندی در رشد سریع آگاهی ملی آذربایجان جنوبی گردید. شخصیتها و فعالین جسور و فرصت شناس زیادی در آزربایجان جنوبی ظهور نمودند که با تلاش و فداکاری آنها روز به روز بر آگاهی و بیداری ملی ملت افزوده شد.
همزمانی این مرحله با حاکمیت اصلاح طلبان در داخل ایران ، فضای نسبتا مساعدی فراهم آورد که با استفاده از آن خصوصاً دانشجویان آزربایجان توانستند با اتنشار نشریات مختلف هم به بیداری ملی سرعت بخشند و هم با توسعهٔ شبکه‌هایی واقعی و مجازی خود موفق به خلق جنبش دانشجویی مختص آزربایجان جدا ازجنبش دانشجوی ایران شوند. اعتراض به یک پرسشنامه توهین آمیز بر علیه ترک‌ها تحت عنوان "فاصلهٔ اجتماعی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در مناطق بیست گانه تهران" توسط دانشجویان دانشگاه‌های تبریز، تهران و ارومیه که بعدا عنوان روز دانشجوی آزربایجان را به خود اختصاص داد از مهمترین حوادث این مرحله میتواند به حساب آید.
انتشار چندین دور نشریهٔ مشترک، نشرییات دانشجویی توسط فعالین دانشجویی در اکثر دانشگاه‌ها، برگزاری فستیوالهای دانشجویی که توسط تشکلهای دانشجویی همچون مجمع دانشگاهیان آزربایجان، کانون دانشگاهیان آزربایجان، آرمان و. . حکایت گر اوج بالندگی جنبش دانشجوی آزربایجان بود. همراه با نشرییات دانشجویی، نشرییاتی همچون شمس تبریز، نوید آزربایجان، امید زنجان، سینا . . نقش به سزایی در آماده سازی ملی ایفا نمودند.
افزایش روز افزون فعالین ملی و استفاده از فرصتهای مناسب و بکر، همراه با همدلی و اعتماد به نفس ملی بالا باعث خلق ظرفیتهای بی‌نظیری همچون برگزاری کنگرهٔ ملی بابک، استفاده از فرصت انتخاباتی مجلس در تبریز که با حذف آقأی چهرگانی از رقابتهای انتخاباتی تبدیل به یک وسیلهٔ مهم آگاهی دهی ملی شد همراه با ده‌ها عوامل دیگر همچون ورزیدگی نسبی فعالین ملی در مدیریت تظاهرات خیابانی، سر کار آمدن احمدی نژاد، پخش گوناز تی‌وی در ماه‌های نزدیک به قیام و ،،، ضمن تبلور آگاهی ملی، زمینهٔ مساعدی برای وقوع قیام ملی‌‌ای یک خرداد ۱۳۸۵ فراهم آورد.
قیام یک خرداد که نقطهٔ اوج انفجار ملی آزربایجان محسوب میشود، میتواند مطلوبترین ثمرهٔ بیش از یک دهه مبارزه ملت آزربایجان در نظر گرفته شود. ثمره‌ای که خود زیربنای مرحلهٔ بعد از خودش را بنیان نهاد.
از بارز‌ترین مشخصات این دوره میتوان به همکاری و همدلی‌ای وسیع تمام لایه های حرکت ملی از جنبش دانشجویی تا هنرمندان، نویسندگان، انبوه فعالین مستقل و گمنام و نیز غیبت احزاب اشاره نمود. شاید تنها تشکل این دوره را به توان تشکلهای دانشجویی در فرمهای نشرییه‌ای، بعضی تشکلهای ثبت شدهٔ دانشجویی، اردوهای دانشجویی که بعضا صورت تشکلی به خود می‌گرفت در زیر چترجنبش دانشجویی در نظر گرفت. در غیاب احزاب ملی این تنها جنبش دانشجویی آذربایجان بود که توانست با پشتکار و درایت مثال زدنی و با استفاده از شبکه گسترده خود، ضمن استفاده از قدرت بسیج فعالین سرشناس و امکانات موجود حرکت، نارضایتیهای ملی را به قیام یک خرداد سوق دهد.
با نگاه خلاصه وار به این رویدادها میتوان با ایمان کامل عنوان کرد که چنین تجربه ای ارزنده شاید تنها راه و بهترین مسیر برای تحقق هدف واحد ملت آزربایجان باشد که زمینه ساز آن ، شناسایی تبعیضها و ستم ملی، اعتراض به مظالم، توضیح آن به ملت، افزایش شور و هیجان ملی، جستجوی رهبر و ناجی، هژمونی طلبی برخی جریانها و فعالین ملی و نیز تعهد و اعتماد متقابل میباشند.
باشد که در این راه منافع شخصی و جناحی از طرف برخی روشنفکران
و شخصیتهای حرکت ملی کنارگذاشته شده و همه یکصدا در مسیر اتحاد قدم بردارند.
گلجک بیزیمدیر
منبع: وبلاگ بیرلیک یولو
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر